کاربرد مولفه زمان در سامانه های اطلاعات جغرافیایی برای ارزیابی و پایش سیر قهقرایی عرصه های منابع طبیعی
- سال انتشار: 1384
- محل انتشار: نهمین کنگره علوم خاک ایران
- کد COI اختصاصی: SSCI09_631
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 1609
نویسندگان
مربی پژوهشی مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور
دانشیار مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری کشور
چکیده
سیر قهقرایی اراضی را می توان با در نظر گرفتن عواملی که نشان دهنده هدر رفت بالقوه و یا بالفعل حاصلخیزی اراضی باشد، مورد بررسی قرار داد . منظور از اراضی تمامی منابعی است که با محصولات کشاورزی نظیر : محصولات دامی، جنگلداری و غیره در ارتباط باشند . در قرن بیستم بررسی و تحقیق در مورد سیر قهقرائی اراضی یکی از موضوعات اصلی محققین بود و با توجه به اهمیت آن، ادامه این روند در فرن بیست ویکم نیز پیش بینی گردیده استـ [.6] برآوردهای انجام شده حاکی از آنست که نزدیک به چهار میلیارد هکتار از اراضی و یا 75 درصد از سطح خاکی کره زمین تحت تاثیر عوامل مختلف و به شکلهای گوناگون روند قهقرائی شدن را طی می کنند و بیش از 15 درصد از جمعیت کره زمین متاثر از این پدیده می باشند . پیش بینی می شود [2] ، در صورت عدم بکارگیری روشهای مناسب و موثر در Eswaran et al.( 2001) ، کنترل آن، این وضعیت بدتر نیز شود . برای کنترل این روند، سه مرحله پیشنهاد نموده که شامل : تشخیص و ارزیابی، پایش، و اجرای فن آوریهای مناسب می باشد . با توسعه علوم کامپیوتر و همچنین پیشرفت در زمینه مدیریت بانکهای اطلاعاتی، ظرفیت استخراج اطلاعات از بانکهای اطلاعاتی بطور مستمر افزایش یافته و همچنان ادامه دارد [.5] طراحی صحیح یک بانک اطلاعاتی در ارتباط باسیر قهقرائی اراضی ما را قادر به ذخیره، بازیابی، مدیریت، پردازش و نمایش اطلاعات مربوط به روند قهقرائی اراضی خواهد ساخت . بنابراین امکان پاسخگوئی به نیازهای اطلاعاتی محدوده وسیعتری از استفاده کنندگان فراهم می شود . روند و شدت قهقرائی شدن در زمان و مکان های مختلف تغییر می کند . از اینرو دسترسی به داده ها و مقادیر مربوط به آن و همچنین چگونگی توزیع مکانی این روند در طول زمان، برای تصمیم گیری جهت انتخاب روشهای مناسب ضروری می باشد . با توسعه فن آوریها در زمینه سیستمهای اطلاعاتی، روند طراحی و ذخیره داده ها نیز پیشرفت نمود . این روند با طراحی بانکهای اطلاعاتی مکانی که تنها قادر به ذخیره داده های مکانی بودند آغاز گردید . ادامه پیشرفت در طراحی این مدلهاباعث شد تا علاوه بر ذخیره داده های جاری، داده های مربوط به دوره های قبل نیز بطور جداگانه ذخیره گردند . در حال حاضر این روند امکاناتی را فراهم ساخته تا با طراحی مدلهای جدید بتوان علاوه بر حفظ و ایجاد روابط بین داده های جغرافیائی، چگونگی تغییرات آنها در دوره های زمانی مختلف را مورد بررسی و پایش قرار داد [.3] سامانه های اطلاعاتی قادر به ذخیره داده با حفظ خصوصیات زمانی و مکانی ( مدل بانک اطلاعات مکانی - زمانی (Spatio-temporal database model بوده و در پایش محیط زیست، مسائل کشاورزی، مدیریت جنگل، تحقیق و توسعه، تولید نقشه، حمل و نقل و موارد بسیار از آنها استفاده می شود [3] ، [5] و [.8]هر تغییر در دنیای واقعی سبب تغییر در یک عارضه یا شی (Object) ، نابود شدن آن و یا تولید عارضه ای جدید می گردد . طراحی مدل بانک اطلاعاتی مکانی - زمانی مورد نظر، بر اساس روش شی گرا (Object oriented) بوده و متکی بر مدل کردن تغییرات عوارض با نسخه دار کردن خصوصیات آن ( اضافه کردن خصوصیات تغییر یافته به خصوصیات اصلی با ثبت پارامترهای زمانی موردنیاز و مقادیر جدید آن در طول زمان) (Attribute versioning) است [.9] Raza (2000) ، تغییرات در عوارض را به دو دسته طبقه بندی نموده : تغییرات اساسی (Essential changes) و تغییرات غیر اساسی ).Non-essential change) تغییرات اساسی،تغییراتی هستند که با ایجاد تغییر در خصوصیات اصلی عارضه، سبب بوجود آمدن یک عارضه و یا شی (Object) جدید با مشخصه های تازه می گردند . در صورتیکه تغییرات غیر اساسی با ایجاد تغییر در خصوصیات فرعی و با اهمیت کمتر، تنها باعث بوجود آمدن یک حالت و یا شکلی جدید از عارضه قبلی می شوند . نتایج این تغییرات، به تنهائی و یا بطور توام در ژئومتری، توپولوژی و یا خصوصیات (Attributes) عوارض بروز می کند . هدف از ارائه این مقاله نشان دادن توانائی های کاربرد مولفه زمان در سامانه های اطلاعاتی برای ارزیابی و پایش سیر قهقرائی منابع طبیعی می باشد . که با توجه به خلاصه ای از ویژگیهای این مولفه که به آن اشاره شده، نحوه بهره گیری از آن در پایش و ارزیابی روند سیر قهقرائی منابع طبیعی با ذکر یک مثال فرضی مورد بررسی قرار گرفته است .کلیدواژه ها
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.