اسماعیل اسدی - دانشجوی دکتری منابع آب دانشگاه تبریز
سحر اهنگرزنوزی - کارشناس ارشد شرکت مهندسین مشاور آذرپیمایش

تخمین و پیشبینی دبیهای سیلابی با دوره بازگشتهای معین در بسیاری از طرحهای کشاورزی و هیدرولیکی همچون پخش سیلاب، طراحی سرریز و حوضچههای آرامش سد، طراحی ارتفاع دیوارههای تثبیت سواحل رودخانهها، طراحی شبکههای دفع روانابهای سطحی حاصل از بارندگی در شهرها و بسیاری مسائل دیگر از اهمیت بسزایی برخوردار میباشد. با توجه به اهمیت موضوع سیلاب و طغیان رودخانهها، یکی از مهمترین و حساسترین مسئولیتهای شرکتهای آب منطقهای تعیین حد بستر و حریم قانونی رودخانهها، مسیلها و آبراههها به منظور صیانت از دخل و تصرف و تجاوز غیر قانونی به آن میباشد. در مطالعه حاضر، یک نرم افزار مستقل کاربردی با قابلیتهای مبتنی بر سیستم اطلاعات جغرافیایی و محیطهای برنامهنویسی در آن، جهت برآورد دبی اوج سیلاب با استفاده از روشهای تجربی نظیر روش فولرSCSتحلیلمنطقهای و هیدروگراف واحد بدون بعدSCST . استفاده شده است 0قبل از اجرای برنامه، دادههای مورد نیاز از قبیل نقشه کاربری اراضی، پوشش گیاهی، جنس خاک، مدل ارتفاعی رقومی منطقه، ضرایب واسنجی شده فرمولهای برآورد رواناب مورد استفاده، الگوی توزیع زمانی بارش، حداکثر بارش روزانه با دوره تناوبهای مختلف و دادههای ایستگاههای هیدرومتری در داخل پایگاه اطلاعات تجمیع گردید. نرم افزار حاضر در هر نقطهای از حوضه که مد نظر کاربر باشد قادر به محاسبه کلیه خصوصیات هیدرولوژیکی حوضه و سپس محاسبه رواناب با دوره بازگشتهای مختلف خواهد بود. کارایی و دقت نرم افزار حاضر در حوضه آبریز قزلاوزن استان آذربایجان شرقی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که نرم افزار مورد نظر با توجه به واسنجیهای صورت گرفته در ضرایب روشهای تجربی، یک ابزار مفید جهت تخمین دبی اوج سیلاب در نقاط فاقد آمار حوضههای آبریز خواهد بود

حوضه قزل اوزن، حوضههای فاقد آمار، دبی اوج سیلاب، روش فولر، سامانه اطلاعات جغرافیاییGIS