مفهوم قاچاق حرفه ای ارز در رویکرد قانونی و رویه قضایی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه رای (مطالعات آرای قضایی)، دوره: 9، شماره: 30
  • کد COI اختصاصی: JR_RAAY-9-30_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 655
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

باقر شاملو

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی

محمدرضا داودی فرخد

دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

یکی از گونه­ های بزهکاری اقتصادی که در نظام عدالت کیفری ایران از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ قاچاق ارز است. این جرم به دلیل تاثیر سوء آن در جنبه­ های مختلف اقتصادی، سیاسی و امنیتی از یک­سو و به دلیل پیچیدگی­های قانونی و قضایی در احراز آن و همچنین ویژگی­های کشف، تعقیب، رسیدگی و دادرسی آن از سوی دیگر دارای اهمیت فوق­ العاده­ای است.از جمله پیچیدگی ­های این موضوع، مفهوم قاچاق حرفه­ای ارز و آثار حقوقی آن است؛ چراکه قانون‌گذار در بند «خ» ماده 2 «قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز» مصوب 1392 اصلاحی 1394، با در نظر داشتن فنی بودن، تخصصی بودن و پویایی جرایم ارزی، اقدام به بزه‌انگاری آیین‌نامه‌محور قاچاق ارز نموده است. چنان‌که در بند مذکور، خرید، فروش، ورود، خروج و حوالۀ ارز در صورت وجود شرایطی که در دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های مصوب دولت مشخص خواهد شد، به عنوان قاچاق ارز معرفی گردیده‌اند. در این چارچوب، بند «ش» ماده 1 قانون مزبور، در مقام تبیین قاچاق حرفه‌ای بیان می‌دارد: «قاچاقچی حرفه‌ای: شخصی است که بیش از سه بار مرتکب قاچاق شود و ارزش کالا و یا ارز قاچاق در هر مرتبه بیش از ده میلیون (10.000.000) ریال باشد». بر این اساس، می‌توان این‌طور استنباط کرد که اگر شخصی برخلاف مقررات و ضوابط مشخص‌شده، بیش از سه بار مرتکب رفتارهای تصریح‌شده در بند «خ» ماده 2 شود، از حیث ارتکاب جرم قاچاق حرفه‌ای ارز قابل تعقیب کیفری است. با این‌حال، در این زمینه اختلافاتی وجود دارد و متن شماری از آرای قضایی گویای آن است که برخلاف منظور ظاهری قانون، قاچاق حرفه‌ای زمانی محقق خواهد شد که قاچاقچی ارز دارای سوابق محکومیت قطعی به ارتکاب قاچاق ارز بوده، پس از صدور آن احکام مجدداً مرتکب قاچاق ارز گردد. حال نوشتار حاضر از رهگذر تحلیل و نقد آرای موجود در این زمینه، به بررسی این اختلاف برداشت می‌پردازد و ادلۀ پذیرش نظر نخست را به صورت تفصیلی مورد تحلیل قرار می‌دهد.

کلیدواژه ها

قاچاق ارز, قاچاقچی حرفه ای, تکرار قاچاق, تعدد قاچاق, رویه قضایی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.