بررسی ویژگی های تاریخ نگاری سبک خراسانی در دوره غزنوی

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، دوره: 15، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_FARKH-15-1_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 961
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مجتبی خلیفه

استادیار گروه تاریخ دانشگاه بیرجند

ستاره غفاری بیجار

دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ، دانشگاه بیرجند

چکیده

تاریخ­نگاری ایران در دوره­ اول حکومت غزنوی (351ـ431ق.) به‌دلیل پیدایش مورخان بزرگی که سنت تاریخ­نویسی و گرایش­های آن را دگرگون کردند، از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. طی قرون چهارم و پنجم با برآمدن ادیبان و دبیرانی بزرگ در جامه‌ی تاریخ‌نویس، تاریخ­نگاری ایرانی و اسلامی از دست محدثان بیرون آمد و در قامت دانشی غیروابسته مطرح گردید. در آن هنگام خراسان به‌عنوان مرکزی علمی‌ ـ ‌فرهنگی بازیگری بی‌همتا در شکل‌گیری شیوه­ جدید تاریخ­نگاری بود و بیش‌تر مورخانی چون ثعالبی، بیهقی و گردیزی از اهالی یا مانند عتبی رشدیافته و علم‌آموخته‌ آن دیار قلمداد می‌شدند؛ از این‌رو در این نوشتار از تاریخ­نگاری غزنوی با سرواژه‌‌ تاریخ­نگاری سبک خراسانی یاد شده است. این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی، آثار تاریخ­نگارانه‌ عصر غزنوی را بررسی خواهد کرد، کوشیده است ویژگی­های تاریخ­نگاری مورخان خراسانی که بیش‌ترین اثربخشی را بر روند تاریخ­نگاری این عصر و تاریخ‌نویسان پس از خود داشته­اند، بررسی نماید. طی این بررسی می­توان سه ویژگی برجسته را در تاریخ‌نگاری عصر غزنوی یافت: رشد نگرش فرهنگی و اجتماعی در تاریخ­نگاری؛ ظهور تبیین­هایی تاریخی که به تاریخ‌نگاری عقلانی­ انجامیده و افزایش نگاه نقادانه به منابع تاریخی، اشخاص و عملکردهای سیاسی در روزنه‌ دید مورخان این دوره.

کلیدواژه ها

تاریخ نگاری غزنوی, سبک خراسانی, نگرش فرهنگی- اجتماعی, تبیین تاریخی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.