بررسی جوانه‌زنی بذر و تغییرات فیتوشیمیایی دو توده گل گاوزبان ایرانی (Echium amuenum Fisch & C.A.Mey) تحت تاثیر منطقه کشت

گل گاو زبان (Echium amoenum) از مهمترین گیاهان تیره Boragicaceae است. به منظور تعیین مناسب‌ترین روش برای شکستن خواب بذر، تحقیق حاضر در قالب دو آزمایش انجام شد. آزمایش اول با بذور دو جمعیت­ گل گاوزبان جمع آوری شده از مشهد و جواهرده در قالب آزمایش فاکتوریل با 3 تکرار انجام شد. تیمارهای پیش رویشی استفاده شده در این تحقیق عبارتنداز: تیمار بذور مرطوب شده در دمای 4 درجه سانتی‌گراد به‌مدت ۷، ۱۴ و ۲۱ روز متوالی در دمای یخچال، تیمار بذور با اسید جیبرلیک 500 پی­پی­ام به مدت ۲۴ ساعت و تیمار بذور با اسید سولفوریک ۵۰ درصد به مدت ۱۰ دقیقه. آزمایش دوم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مکان و زمان در دو فصل زراعی با چهار تکرار، با استفاده از دو توده به صورت همزمان در گرگان و مشهد کشت شد تا اثر اقلیم بر خصوصیات کمی و کیفی گل مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان داد که خواب بذر گل گاوزبان ایرانی از نوع فیزیولوژیک است، زیرا بیشترین درصد جوانه­زنی بذرها در اثر اعمال تیمار پیش سرمای مرطوب در ۷ روز به دست آمد. مقایسه توده­های مذکور در دو منطقه نشان داد که  عملکرد گل و میزان متابولیت­های ثانویه (آنتوسیانین، فعالیت آنتی­اکسیدانی، فنل و فلاونوئید) گیاهان کشت شده در مشهد نسبت به گرگان مطلوب­تر بود. لذا با توجه به مقاومت نسبی گیاه به کم آب پیشنهاد می­گردد که گسترش کشت این گیاه در خراسان رضوی مورد ارزیابی بیشتری قرار گیرد. همچنین پیش تیمار 7 روز سرمادهی مرطوب برای تسهیل و یکنواختی جوانه زنی پیشنهاد می­‌گردد.

کلیدواژه ها:

آنتوسیانین ، جوانه‌زنی بذر ، خواب فیزیولوژیک ، فعالیت آنتی‌اکسیدانی ، گل گاوزبان ایرانی ، گیاهان دارویی