بررسی مکان یابی سدهای زیرزمینی با تکنیک های نوین (مطالعه موردی: استان گلستان)

سدهای زیرزمینی سازه هایی هستند، که توانایی مسدودکردن آب زیرقشری، نگهداری آب در سفره های محلی و یا منحرف کردن آب به سفره های مجاور، بالا بردن تراز آب زیرزمینی، ذخیره کردن و در دسترس قراردادن آب زیرزمینی را دارا می باشند. اولین قدم در احداث سدهای زیرزمینی مکانیابی می باشد و با توجه به اینکه سدهای زیرزمینی امکان احداث در هر نقطه ای را ندارند، از اینرو، بایستی بهترین مکان برای احداث آنها با توجه به خصوصیات و اقلیم منطقه در نظر گرفته شود. بدین منظور در این تحقیق از طریق استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره در کنار قابلیت های بالای نرم افزار ArcGIS مکانیابی مناسب سدهای زیرزمینی در حوزه آبخیز آ قسو استان گلستان انجام شده است. معیارهای شیب، شبکه آبراهه، زمین شناسی، توپوگرافی، کاربری اراضی، گسل و بافت خاک در نظر گرفته شده است. به منظور وزن دهی معیارها، از فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده شده است. در ادامه به منظور تلفیق نقشه های معیار و مکانیابی مناسب سدهای زیرزمینی از تکنیک TOPSIS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد، که منطقه مورد مطالعه به چهار بخش خیلی مناسب، مناسب، تا حدودی نامناسب و نامناسب برای احداث سد زیرزمینی طبقه بندی شده است. بیشترین سطح منطقه را طبقه نامناسب 77.8 درصد و کمترین سطح منطقه را طبقه خیلی مناسب 1.7 درصد به خود اختصاص داده است. با توجه به توانایی های بالای روش هایتصمیم گیری چندمعیاره و GIS در مکانیابی مناسب سدهای زیرزمینی، هرچه قدر نظرات کارشناسی دقیق تر و داده ها و اطلاعات به روزتر باشند، استفاده از این فنون و ابزار با نتایج بهتری همراه است.

کلیدواژه ها:

سدهای زیرزمینی ، تصمیم گیری چند معیاره ، GIS ، مناطق خشک.