سید مجید مفیدی شمیرانی - عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران گروه شهرسازی
سیده مریم حسینی - دانشگاه علم و صنعت ایران
هانیه صنایعیان - عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران گروه معماری
غلامرضا جاپلقی - مدرس معماری و مرمت دانشگاه علم و صنعت ایران

شهرها طی بیش از یک قرن تغییرات اساسی که در فعالیت­ها و کالبد آنها رخ داده، ارتباط حیاتی خود را با طبیعت از دست داده­اند. در سال­های اخیر توسعه شهرنشینی و پیوستن روستاها به کلانشهرها موجب از بین رفتن بسیاری از پوشش­های گیاهی این مناطق شده است. محله ازگل از جمله محلات شمال تهران است که بخش عمده­ای از فضای سبز آن در فرایند توسعه از بین رفته و کیفیت فضایی در کانون­های متمرکز آن کاهش یافته است. با توجه به اثر گیاهان در ایجاد شرایط آسایش، این مقاله با هدف ارتقای کیفیت فضاهای عمومی و افزایش آسایش حرارتی در مراکز محله به دنبال یافتن رابطه بین سطوح سبز با میزان کاهش دما در گرم­ترین روز سال است. مقاله با راهبردی ترکیبی متکی بر استدلال منطقی و سنجش نرم­افزاری به مطالعه یک سایت در محله ازگل تهران در دو وضعیت موجود و حالت بهینه طراحی پرداخته است. داده­های وضع موجود با برداشت­های میدانی و اطلاعات خرداقلیم در وضعیت دوم که با افزودن گیاهان به فضا مورد بررسی قرار گرفت، با شبیه­سازی کامپیوتری به دست آمد. در نهایت شرایط آسایش با مدل PMV سنجیده شده تا اثر دقیق گیاهان بر عناصر خرداقلیم مشخص شود و دو حالت باهم مقایسه شدند تا تأثیر طراحی با گیاهان در ارتقای کیفیات محیطی مشخص شود. معیارهای ارزیابی، دما و رطوبت نسبی است که محاسبات با اولویت­دهی به پیاده، در ارتفاع 1.65 متری انجام شده است. یافته­های به دست آمده از این مطالعه حاکی از این است که با اختصاص درصد کمی از فضای شهر به سبزینگی تا حد زیادی می­توان شرایط خرداقلیم را بهبود بخشید. محاسبات رایانه­ای نشان داد به ازای افزودن هر مترمربع فضای سبز در موقعیت مکانی مورد مطالعه، 71/3 برابر آن به محدوده آسایش اضافه می­گردد. همچنین در نمونه مورد بررسی، با ثابت نگه داشتن رطوبت نسبی می­توان 1.5 تا 2 درجه از گرمای هوا کاست. با توجه به این که گرمایش جهانی در صد سال اخیر حاصل یک درجه اضافه شدن به دمای کره زمین است، نتایج مقاله قابل توجه خواهد بود. به بیانی با تعمیم نتایج در کل محله و در مقیاسی بزرگتر، اثربخشی آن چشمگیرتر خواهد بود.

خرداقلیم شهری, گیاهان, محلۀ ازگل, Envi-Met, آسایش حرارتی