مطبوعات در ایران از آغاز تا ظهور پهلوی اول: از صورتی درباری تا آگاهی دوگانه
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: فصلنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، دوره: 1، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_JOU-1-4_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 249
نویسندگان
استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی
دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
مطبوعاتِ ایران متعاقب تلاشهای نوسازانه عباسمیرزا و بازگشتِ محصلان اعزامی از فرنگ ظهور کردند. نخستین روزنامه در دوره محمدشاه منتشر شد و اصولاً تا صدور فرمان مشروطه، بجز روزنامههای در تبعید، محتوای روزنامههای داخلی جز ستایش اوامر ملوکانه و انتشار اخبار دربار نبود. به همین دلیل، مطبوعات بخشی از وضعیتی بودند که در این پژوهش از آن به عنوان «صورت درباری دستگاه سیاست» در ایران یاد شده است. با شکلگیری مبارزات مشروطهخواهی و صدور فرمان مشروطه، فضای فعالیتِ نسبتاً آزادانه مطبوعات فراهم شد و مفاهیم و ایدههای جدیدی وارد زندگی سیاسی و اجتماعی ایرانیان شد که متفاوت از «صورت درباری دستگاه سیاست» در ایران بود. این تفاوت، مرکز ثقل این پژوهش را تشکیل میدهد که با عنوان «آگاهی دوگانه» از آن یاده شده است. در فاصلۀ ظهور مطبوعات در ایران تا پایان قرن سیزدهم خورشیدی و ظهور رضاخان در عرصه سیاسی ایران، از یکسو، مطبوعات ذاتاً پدیدۀ جدیدی بودند. از سوی دیگر نیز این پدیدۀ جدید میبایست در بستری اجتماعی و سیاسی عمل کند که با آگاهی افراد و اعضای جامعه تطابق چندان واضحی نداشت. این تفاوت در اوضاع عینی سبب تفاوت در وضع ذهنی و فکری اعضای جامعه میشد. در این چارچوب، مسئلۀ محوری این پژوهش بر چگونگی عمل مطبوعات و آشکار شدنِ این نوع از آگاهی در تاریخ ایران متمرکز است که با رویکردی اکتشافی تا پایان سال1299 و ظهور رضاخان بررسی خواهد شد.کلیدواژه ها
مطبوعات, دستگاه سیاسی؛ فرهنگ سیاسی, ساخت سیاسی, دورة قاجاراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.