استحکام‌بخشی لرزه‌ای ابنیه خشتی روستایی (مطالعه موردی: روستای تاریخی اصفهک- طبس)

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه مسکن و محیط روستا، دوره: 38، شماره: 166
  • کد COI اختصاصی: JR_JHRE-38-166_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 358
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

وحید ذات اکرم

Senior Expert In Restoration And Rehabilitation Of Historical Buildings And Fabrics, Islamic Azad University Of Central Tehran Branch.

علی زمانی فرد

Assistant Professor Of Tehran Art University, Faculty Of Preservation And Restoration

چکیده

پس از رخداد زلزله طبس در 25 شهریور 1357 بخش گسترده­ای از تخریب­ها مربوط به ساختمان‌های روستایی در اطراف این شهر (طبس) بود. با توجه به اقلیم گرم ­و ­خشک منطقه، روستاهای آسیب­ دیده عمدتاً دارای بافت خشتی و گلی بودند. اصفهک به‌عنوان نمونه‌ای از بافت خشتی روستایی موجود در منطقه طبس، در خلال زمین­لرزه مذکور دچار آسیب­ها و ویرانی­های گوناگونی گردید. این بافت روستایی به‌عنوان نمونه ­ای جالب توجه از فن ­آوری­ها و سنت­های معماری اقلیمی ایران در رابطه با مسکن روستایی و بهره‌گیری مصالح بوم­آورد، در فهرست آثار ملی ایران به شماره 31336 ثبت شده است. در طی سالیان اخیر با گرایش مردمی برای حضور و سکونت مجدد، دارای پتانسیل­های بوم­گردی و گردشگری گردیده که در کنار ارزش­های کالبدی و فرهنگی- اجتماعی آن و با نظر به آسیب­های گذشته و تهدیدهای آتی مرتبط با زلزله، حفاظت و احیای آن ضرورت می­یابد. لذا این پژوهش پس از بررسی مهم­ترین نقاط ضعف سازه­ای بناهای خشتی آسیب دیده بر اثر زلزله، به چگونگی استحکام ­بخشی لرزه­ای ابنیه خشتی روستای اصفهک پرداخته است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات از گونه کتابخانه ­ای و میدانی است. با مطالعه تجارب و پژوهش­های مشابه پیشین و در نظر گرفتن ابعاد مختلف مسئله طی بازدیدهای میدانی مکرر، در رابطه با استحکام­بخشی ابنیه خشتی مورد بحث سه طرح الف، ب و ج پیشنهاد گردید. طرح­ها از نظر اصول نظری مرمت میراث معماری و اعتبارسنجی عملکرد لرزه­ای با مدل­سازی در نرم­افزار ANSYS مورد سنجش و مقایسه قرار گرفته و در نهایت طرح ب (کاربست المان­های چوبی و طناب­های بافته شده از الیاف درخت خرما)، به‌دلیل داشتن بیش­ترین مطابقت با سیاست­ها و راهبردهای مداخله به‌عنوان الگوی بهینه استحکام­بخشی لرزه­ای ساختمان‌های خشتی روستای اصفهک پیشنهاد گردید. در واقع طرح مذکور در خلال اعتبارسنجی لرزه ­ای عملکرد مناسبی از خود نشان داده و مطابقت بیشتری با مبانی نظری مرمت دارد. همچنین اقتصادی بودن و سهولت اجرا به‌عنوان دو معیار مهم که زمینه جلب مشارکت مردم محلی را فراهم می­کند، مورد توجه قرار گرفته­اند.  

کلیدواژه ها

Adobe Buildings, Isfahak, Earthquake, Restoration, Seismic consolidation., ابنیه خشتی, روستای اصفهک, زلزله, مرمت, استحکام­ بخشی لرزه ­ای.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.