تبیین اثرات راه و سیستم حمل‌ونقل روستا - شهری بر توسعه اقتصادی، اجتماعی نواحی روستایی (مطالعه موردی: بخش بندپی شرقی شهرستان بابل)

سیستم حمل‌ونقل روستا ـ شهری و راه روستایی نقش مهمی در پیش‌گیری از محرومیت اجتماعی، اقتصادی و انزوای مناطق دورافتاده و روستایی برعهده دارد و در همه جوامع پیش­نیاز پیشرفت و توسعه می­باشد. بنابراین، قابلیت دسترسی به حمل‌ونقل عمومی روستایی به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های مهم توسعه می­تواند آثار مختلفی بر توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی داشته باشد. در این مقاله، نقش شبکه راه­های ارتباطی و سیستم حمل‌ونقل عمومی روستا ـ شهری بر توسعه اقتصادی، اجتماعی نواحی روستایی مطالعه می­شود. نوع پژوهش، از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش انجام تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی می­باشد. داده­های موردنیاز از طریق پرسش‌نامه گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش ساکنان روستاهای جلگه­ای ـ جنگلی و روستاهای کوهستانی ـ جنگلی دهستان سجادرود و فیروزجاه شهرستان بابل می­باشند. در این پژوهش از روش نمونه­گیری طبقه­ای نسبی با حجم نمونه­ی 1028 خانوار (روش کوکران) استفاده شده و برای تحلیل متغیرها، متناسب با نوع داده­ها، از آزمون من ویتنی و مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. با توجه به یافته­های تحقیق، توسعه اقتصادی روستاهای دهستان فیروزجاه بیشتر از عناصر تبیین‌کننده زیرساختی و کیفی شبکه راه­ها و سیستم حمل‌ونقل عمومی (85 درصد) و توسعه اجتماعی آنها از عناصر تبیین‌کننده مرتبط با وضعیت خدماتی و ایمنی (30 درصد) تأثیر پذیرفته است. در مقابل روستاهای موردمطالعه دهستان سجادرود در بعد توسعه اجتماعی بیشتر از عناصر زیرساختی و کیفی (45 درصد) و از نظر توسعه اقتصادی بیشتر از عناصر خدماتی و ایمنی شبکه راه و سیستم حمل‌ونقل عمومی (61 درصد) تأثیر پذیرفته است. گسترش شبکه راه و حمل‌ونقل عمومی به‌عنوان پیش‌نیاز و زیربنای توسعه در باروری استعدادهای بالقوه جوامع نقشی اساسی دارد و پیوند ناگسستنی با توسعه اجتماعی و اقتصادی دارد و سبب تضعیف انزواگرایی و اقتصاد بسته روستاها و تقویت حس تعلق به جامعه بزرگ‌تر می‌شود.          

کلیدواژه ها:

rural-urban public transport ، economic development ، social development ، plain villages ، forest- mountain villages ، East Bandpey. ، حمل­ و­ نقل روستا ـ شهری ، توسعه اقتصادی ـ اجتماعی ، روستاهای جلگه­ای و کوهستانی ، بابل.