بررسی و مطالعۀ آسیابهای آبی شهرستان درهشهر
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه مسکن و محیط روستا، دوره: 39، شماره: 170
- کد COI اختصاصی: JR_JHRE-39-170_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 303
نویسندگان
Department of Archaeology, Bu Ali-sina University, Hamadan
چکیده
انسان همواره به‌دنبال رفع نیازهای خود، متناسب با توانمندی‌های محیطی است. اندیشۀ استفاده از این توانمندیها، نشان‌دهندۀ تلاش انسانها درزمینۀ انطباق با شرایط محیطی و استفاده حداکثری از آنها با خلق آثار معماری گوناگون است. آسیاب آبی یکی از گونههای مختلف معماری ایرانی است که ارتباط مستقیمی با زندگی اجتماعی و اقتصادی ساکنان گذشتۀ این سرزمین و به‌ویژه روستاییان دارد. در این پژوهش درنتیجۀ مطالعات بررسی و شناسایی باستانشناسی، 14 باب از آسیابهای آبی پراکنده در روستاهای شهرستان درهشهر با هدف مستندنگاری و مطالعۀ این آثار در شهرستان درهشهر و درک درستی از ساختار معماری و دیگر ابعاد اجتماعی و اقتصادی آنها شناسایی و موردمطالعه قرارگرفته است. براین‌اساس و برای نیل به چنین مقصودی، سؤالات پژوهش عبارتند از؛1: ساختار معماری و اجزای سازندۀ آسیابهای آبی شهرستان درهشهر چه بوده است؟2: آسیابهای آبی شهرستان درهشهر از کدام گونۀ آسیابهای آبی شناخته‌شده در ایران است؟3: ادارۀ آسیابهای آبی چگونه و توسط چه کسانی صورت گرفته است؟4: الگوی پراکندگی آسیابهای آبی درهشهر، متأثر از کدام عوامل یا عامل محیطی بوده است؟ برآیند پژوهش نشان میدهد، آسیابهای آبی شهرستان درهشهر از نوع آسیابهای تنوره‌ای و الگوی پراکندگی آنها به‌طور مستقیم وابسته به مسیر رودخانههایی است که از کوه کبیرکوه سرچشمه میگیرند. ساختار معماری این آسیابها شامل؛ تنوره، تَوَرَه، بِلِسْکَه، مَزْگِیو، پَرَه پَرَه، کُینَه میخ، سنگ مِیرَه(مهره)، خُو، چَقْچَقَه، سرسُویل، سَردُولَلون، سنگهای آسیاب، ژِیرشُو و محل استراحت است. مدیریت و نظارت بر این آسیابها که برخی از آنها را افراد متمول روستاها صاحب بودند به ترتیب بر عهدۀ اشخاصی بنامهای؛ اُوستا آسیاُو، ُلوِینَه و مِیشَهکُونَه بوده و تأمین دستمزد آنها به‌صورت برداشت آرد غلات چون، دریافت 1 مَن از 20 یا 10 مَن محصول وارداتی به آسیابها توسط ُلوِینَه، برداشت یک کاسه تا 1مَن آرد از گندم آسیاب شده توسط شخص مِیشَهکُونَه و یا اجاره دادن این آسیابها در ازای 5 خلوار گندم یا جو بوده است. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی و اطلاعات آن براساس مطالعات میدانی و کتابخانه به سرانجام رسیده است.کلیدواژه ها
Darreh Shahr, watermills, architecture, Management style, distribution pattern., درهشهر, آسیابهای آبی, معماری, شیوۀ اداره, الگوی پراکندگی.اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.