کاربست اگریتوریسم (گردشگری کشاورزی) به‌عنوان ابزاری برای بازآفرینی جوامع روستایی پایدار (مطالعه موردی: روستای گلزار در حومه شهر تهران)

بازآفرینی روستاها از طریق گردشگری و گردشگری روستایی، یکی از موضوعات حائز اهمیت در سکونت‌گاه‌‌های روستایی است و براساس اینکه چه پتانسیلی از روستا موضوع گردشگری روستای هدف باشد، نوع گردشگری آن تعیین می­شود. گردشگری کشاورزی یکی از انواع گردشگری روستایی است که به‌جهت اشتغال جوامع روستایی به امر کشاورزی به‌عنوان گونه‌ای از اقتصاد محلی پایدار می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای بازآفرینی روستاهایی با پایه قوی اقتصاد کشاورزی جاذب گردشگر به‌کار گرفته شود. با هدف کاربست این نوع گردشگری در روستای گلزار، مرکز تولید گل و گیاه در مجاورت تهران، این مقاله ابتدا به ارائه مدل مفهومیِ گردشگری کشاورزی به‌صورت عام و سپس کاربست آن در روستای هدف گردشگری کشاورزی گلزار در جنوب شهر تهران پرداخته‌است. روستای گلزار، اقتصادی مبتنی بر تولید و صادرات گل‌های تزئینی دارد و بخش مسکونی آن توسط گلخانه‌های تولید و پرورش گل احاطه‌ شده‌است. نگهداری گل­ها در گلخانه‌هایی فاقد کیفیت­های بصری، جدایی بخش مسکونی روستا از ویژگی­های منحصربه‌فرد گیاهان، فقدان بازار عرضه و فروش و ناشناخته بودن آن به‌عنوان یکی از قطب­های تولید گل و گیاهان زینتی در سطح کشور از مسائل عمده این روستا به‌شمار می­آید. در این مقاله ابتدا با مرور متون تخصصی از طریق تحلیل محتوا؛ چارچوب مفهومی و سپس اهداف و اصول عام کاربست گردشگری کشاورزی جهت بازآفرینی روستاهای هدف گردشگری کشاورزی ارائه شد. در مرحله بعد، سناریوهای متفاوت طراحی در این روستا، با ایده وحدت‌بخش طراحی مسیر گردشگری در راستای تحقق گردشگری کشاورزی به‌منظور بازآفرینی روستا، سناریوی یک، مسیر گردشگری چرخه‌ای، سناریوی دو، مسیر گردشگری خطی، سناریوی سه، مسیر گردشگری تلفیقی ارائه و با استفاده از ماتریس دستیابی به اهداف، سناریوی سوم، گردشگری تلفیقی، به‌عنوان سناریوی برتر انتخاب شد و در انتها با تدوین چارچوب طراحی، مجموعه سیاست­های طراحی حوزه‌های مختلف زراعت، گردشگری کشاورزی، تحقیقات گل و گیاه، سکونت روستایی، نمایشگاه گل و گیاه، تفریح و سرگرمی، کانال آب تفریحی گردشگری، حفاظتی کابل فشارقوی و مسیر عبوری این روستا تدوین شدند. درنهایت به‌عنوان جمع­بندی، پیشنهاداتی در جهت بسط دستاوردهای این تحقیق به روستاهایی با پتانسیل­های مشابه با روستای موردتحقیق ارائه شد.  

کلیدواژه ها:

agritourism ، regeneration ، sustainable rural communities ، design framework ، Golzar village ، Tehran ، گردشگری کشاورزی ، بازآفرینی ، جوامع روستایی پایدار ، چارچوب طراحی ، روستای گلزار ، تهران.