نسیم نریمانی - Faculty of Health, Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran
هاشم محمدیان - Faculty of Health, Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran
شراره رستم نیاکان - Metabolomics and Genomics Research Center, School of Allied Medical Sciences, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

مقدمه: حادثه به‌خودی‌خود اتفاق نمی‌افتد بلکه عواملی سبب ایجاد آن می‌شود. موتورسواران قشر آسیب‌پذیر حوادث ترافیکی هستند. لذا این مطالعه با هدف روان‌سنجی مقیاس کوتاه فارسی رفتارهای ناایمن موتورسواران انجام‌شده است. مواد و روش کار: این تحقیق مقطعی از نوع تحلیل ماتریس واریانس-کوواریانس بود که روی 110 موتورسوار مراجعه‌کننده به واحد ستاد ترخیص در سال 1395، با شیوه نمونه‌گیری در دسترس انجام شد. ابزار تحت بررسی شامل گویه های اطلاعات فردی و نحوه‌ی انجام رفتارهای مخاطره‌آمیز موتورسواران بود که روایی آن با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ با (کمک نرم‌افزار SPSS نسخه 25) بررسی شد. یافته ها: پس از حذف 4 گویه نتیجه‌ی آزمون کومو حاکی از کفایت حجم نمونه (0/824)، و نتـایج آزمون کرویـت بارتلت نشان‌دهنده مناسب بودن داده‌ها بود. در مجموع گویه ها توانستند حدود 59% از کل واریانس رفتارهای ناایمن موتورسواران را تبیین نمایند. گویه های خوردن و آشامیدن و رانندگی در خلاف جهت خیابان به ترتیب بیشترین ضریب تأثیر و بار عاملی را در رفتار ناایمن موتورسواران داشتند. ضریب کلی آلفای کرونباخ معادل 83/0 شاخص پایایی در حد مطلوبی قرار داشت. بحث و نتیجه گیری: مقیاس کوتاه فارسی رفتارهای ناایمن موتورسواران از روایی و پایایی قابل‌قبولی برخوردار بود. پرسشنامه این امکان را فراهم ساخت تا درک صحیح‌تری از رفتارهای ناایمن موتورسواران داشته باشیم. براین اساس می‌توان اظهار داشت محققان در زمان برنامه‌ریزی برای اصلاح رفتارهای ایمن موتورسواران به مختصر و مفید بودن مقیاس توجه ویژه‌ای داشته باشند.

Motorcyclists, Psychometric, Exploratory Factor Analysis, موتورسواران, روایی سنجی, تحلیل عاملی اکتشافی