مرضیه اسماعیل زاده مبارکه - دانشگاه اصفهان
محسن محمدی فشارکی - دانشگاه اصفهان

«خردگویه»، زیرگونه­ ای در ادبیات تعلیمی است که نخستین بار کنفسیوس آن را برای آموزشِ خردجویانی که نزد او می­آمدند و پرسش­هایی را مطرح می­کردند، به کار برده است. این­گونه سخنان وقتی در متون ادبی نقل و روایت می­شود ذکاوت و ارجحیت گوینده را نسبت به دیگران نشان می­دهد و وجود چنین افرادی در فرهنگ­ های مختلف نمایانگر حوزه­ای از تفکر و عقلانیت است که برای سایر مردم، موهبتی آسمانی تلقی می­شود. ترجمۀ عنوانِ چینی کتاب کنفسیوس، LunYu در زبان انگلیسی به Analects به‌درستی نمایانگر ساختار و محتوای کتاب کنفسیوس نبوده و برگردانِ آن در زبان فارسی به «مکالمات» نیز سبب شده که این گونۀ ادبی، با گفت­وگو (دیالوگ) که مبتنی بر ارتباطی دوسویه است، یکی شمرده شود. خردگویه دارای مؤلفه ‌هایی است که آن را از پندنامه و زیرگونه­ های دیگری مانند خطابه و امالی متمایز می­کند. در مقالۀ حاضر مبحث ترجمۀ واژۀ LunYu و ویژگی­های ساختاری و محتوایی خردگویه همراه با نمونه ­هایی از منطق‌الطیر عطار و فیه ما فیه مولانا بررسی و همچنین وجوه تمایز خردگویه با پندنامه، خطابه و امالی شرح و تبیین شده است.

ادبیات تعلیمی, پندنامه, خردگویه, کنفوسیوس