امر معاصر: از سَیّالیّت تا تَصَلّـٌب در گذر زمان (فرایند بالندگی و تثبیت محتشم کاشانی در تاریخ ادبیات)

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه جستارهای نوین ادبی، دوره: 52، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JLSS-52-3_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 219
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سعید رادفر

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد

محمود فتوحی رودمعجنی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

گزارش­ هایی که همعصران محتشم کاشانی از وی ثبت کرده ­اند بیشتر از این­که یکدست باشند، سیال ­اند و محل تنش و تعارض. برعکس، تذکره ­نویسان ادوار بعد به سمت گزینش روایتی واحد رفته ­­اند. این تعارضات مورخ ادبی را با نگرانی دربارۀ وثاقت گزارش ­ها مواجه خواهد کرد. این مقاله ابتدا چندگانگی گزارش­ های همعصران محتشم را بررسی می­کند و سپس حرکت آن­ ها را به سمت قطعیت نشان خواهد داد. تناقض موجود در گزارش ‌های نخست برخاسته و متأثر از متغیرهایی چون زمان، مواضع گفتمانی و مناسبات میان دو سویۀ معاصرت است. هرچه از روزگار محتشم فاصله می­گیریم، تذکره‌نویسان با ثبت روایتی واحد از زندگی وی، شاخصۀ شهرت او را به مرثیه ­سرایی صرف تقلیل داده­ اند. این امر در آثار تاریخ ادبی امروز نیز مشهود است. این تحقیقات فرایند تطور گزارش ­های مربوط به محتشم را به پرسش نگرفته ­­اند. محتشم شاعری چندوجهی است درواقع و فروکاسته در تاریخ ادبیات. بنابراین اعتبار و جهان ­شمولی نظرات پس از گذر زمان، در مورد وی محل تردید است. زیرا تقلیل ‌گرایی موجود در تاریخ ادبیات منجر شده شهرت شاخص وی مرثیه­ سرایی باشد و فردیت خلاقش پوشیده ماند. شاعرانی چون محتشم را باید در گذر زمان بررسی کرد تا بالندگی و مانایی ایشان به عنوان رویدادهای ادبی روشن گردد.

کلیدواژه ها

محتشم کاشانی, تذکره, معاصرت, تاریخ ادبیات, تذکره نویسی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.