تبیین نابرابری جغرافیایی فرصت ‏های دسترسی به آموزش عالی و ارائۀ مدل به ‏منظور آمایش و نیل به عدالت آموزشی (مطالعۀ موردی: شهرستان‏ های استان آذربایجان غربی)

پژوهش حاضر با هدف تبیین نابرابری جغرافیایی فرصت‏های دسترسی به آموزش عالی بین شهرستان‏های استان آذربایجان غربی انجام گرفته است. تحقیق حاضر توصیفی‏-تحلیلی و جامعة آماری شهرستان‏های استان آذربایجان غربی است. نمونه‏گیری به‏صورت سرشماری بوده است. شیوة جمع‏آوری آمار و اطلاعات به‏صورت اسنادی و پیمایشی است. در تجزیه و تحلیل داده‏ها از مدل‏های تاپسیس، ضریب پراکندگی، تحلیل رگرسیون، تحلیل مسیر،و شبکه‏های عصبی استفاده شده است. نتایج رتبه‏بندی مناطق با استفاده از تکنیک تاپسیس نشان می‏دهد که بین شهرستان‏های استان نابرابری فرصت دسترسی به آموزش عالی وجود دارد و شهرستان ارومیه برخوردارترین و شهرستان چالدران محروم‏ترین شهرستان استان آذربایجان غربی‏اند. مدل ضریب پراکندگی برای اندازه‏گیری نابرابری نشان داد که بیشترین میزان نابرابری75/0 در شاخص آموزشی و کمترینمیزان نابرابری 46/0 در شاخص زمینةفردی و خانوادگی بوده است. براساس نتایج تحلیل مسیر شاخص آموزشی دارای بیشترین و شاخص توسعه‏یافتگی جغرافیایی دارای کمترین تأثیرات مستقیم بر نابرابری فرصت‏های دسترسی به آموزش عالی هستند. نتایج پیش‏بینی با استفاده از شبکة عصبی نیز نشان می‏دهد شاخص‏های آموزشی و شاخص‏های توسعه‏یافتگی جغرافیایی به‏ترتیب بیشترین و کمترین اهمیت را در پیش‏گویی نابرابری فرصت‏های دسترسی به آموزش عالی بین شهرستان‏های استان آذربایجان غربی داشته‏اند.نتایج مبیّن نیاز مناطق کمتر برخوردار از دسترسی به آموزش عالی به برنامه‏ریزی و توجه ویژة سیاست‏گذاران این حوزه به این نابرابری‏ها و عوامل مؤثر است.

کلیدواژه ها:

آموزش عالی ، شهرستان‏های استان آذربایجان غربی ، فرصت دسترسی ، نابرابری آموزشی ، نابرابری جغرافیایی