نصراله مولائی هشجین - استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
مریم علینقی پور - دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

امروزه، تعیین و شناسایی سطوح توسعه‏یافتگی اصلی مهم در تدوین سیاست‏ها و برنامه‏های توسعه محسوب می‏شود و نتایج آن به‏عنوان راهنمایی سودمند توسط سیاست‏گذاران و برنامه‏ریزان در جهت شناسایی محروم‏ترین و توسعه‏یافته‏ترین مناطق استفاده می‏گردد. در راستای این مهم، ارزیابی سطوح توسعه‏یافتگی بخش‏های استان گیلان لازم و ضروری به‏نظر می‏رسد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و جامعة آماری همة بخش‏های استان گیلان (43 بخش) است که براساس 298 متغیر و 93 شاخص در پنج گروه شاخص ترکیبی (محیطی- اکولوژیک، اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، نهادی، و کالبدی) رتبه‏بندی شده‏اند. شاخص‏های موردمطالعه با استفاده از آخرین داده‏های موجود سرشماری نفوس و مسکن سال 1390 استان گیلان جمع‏آوری، با روش تقسیم بر میانگین استاندارد، با بهره‏گیری از مدل مؤلفة اصلی هم‏وزن، و سپس با استفاده از روش‏های تاکسنومی ‏عددی، تحلیل خوشه‏ای، تحلیل سلسله‏مراتبی، تاپسیس، موریس، و تحلیل شبکه رتبه‏بندی شده‏اند و با تحلیل نتایج بخش‏های استان در پنج گروه توسعه‏یافتگی بالا (10 بخش)، توسعه‏یافتگی متوسط (7 بخش)، گذار به توسعه‏یافتگی (8 بخش)، محروم (9 بخش)، و محرومیت شدید (9 بخش) سطح‏بندی شده‏اند و جایگاه هر یک از بخش‏ها در سطوح توسعه با بهره‏گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی مشخص شده است. درنهایت، با مقایسة سطوح توسعه‏یافتگی در سال‏های 1385 و 1390 نشان داده شده است در طی این دورة پنج‏ساله از تعداد بخش‏های موجود در سطوح محرومیت شدید و محروم کاسته و به تعداد بخش‏های موجود در سطح بالای توسعه‏یافتگی افزوده شده است.

استان گیلان توسعة روستایی, سطوح توسعه‏یافتگی, تکنیک‏های تصمیم‏گیری چندمعیاره