کرامت الله زیاری - استاد دانشگاه تهران
حسین رفیعی مهر - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی
جواد زارعی - پژوهشگر جغرافیا وبرنامه ریزی شهری

درحال حاضر بخش قابل توجهی از دل‏مشغولی‏های مدیران اغلب جوامع انسانی را مدیریت مجموعه‏های شهری و ارائة خدمات به ساکنان این مناطق تشکیل می‏دهد.به همین دلیل، توجه بسیاری از دانشمندان و صاحب‏نظران به مفهوم کیفیت زندگی معطوف شد تا از این طریق تلاش‏هایی در راستای ارتقای شرایط زندگی و بهبودبخشیدن به بُعد کیفی زندگی بشر انجام گیرد.امروزه، در برنامه‏ریزی شهری از جمله عوامل مؤثر، که باید در جهت اجرای عدالت اجتماعی و همراه عدالت فضایی رعایت کرد، توزیع مناسب خدمات شهری و استفادة صحیح از فضاهاست. مفهوم کیفیت زندگی در سال‏های اخیر با گسترش شهر و جمعیت شهری و به‏تبع آن افزایش مشکلات متعدد در شهرها بسیار موردتوجه بوده است. در تحقیق حاضر تلاش شده تا کیفیت زندگی شهری با نگاهی به عدالت اجتماعی و مفهوم شهروندی بررسی شود. این تحقیق به‏صورت تطبیقی بین دو منطقة 2 و 16 شهر تهران انجام پذیرفته است. نوع تحقیق کاربردی-‏توسعه‏ای و روش بررسی آن توصیفی‏-تحلیلی است و شیوۀ گردآوری، اطلاعات و داده‏های کتابخانه‏ای و میدانی است. همچنین، با استفاده از روش پیمایشی از طریق پرسش‏نامه(براساس طیف لیکرت) به گردآوری اطلاعات دربارة کیفیت زندگی از دیدگاه و منظر مردم اقدام شده است. در این پژوهش تعیین حجم نمونه براساس فرمول کوکران به‏دست آمد.نتایج پژوهش، نمایانگر توزیع نامتعادل فرصت‏ها و امکانات شهری در این دو منطقه است. ازاین‏رو، در کنار شمال و جنوب جغرافیایی باعث ایجاد شمال و جنوب اجتماعی نیز شده است.

عدالت اجتماعی, کیفیت زندگی, شاخص‏های کیفیت زندگی شهری, مفهوم شهروندی, مناطق شهری تهران