تبیین تمایزات حریم‌خواهی ساکنان در مسکن بومی چهار پهنه اقلیمی ایران
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره: 52، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JHGR-52-3_015
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 291
نویسندگان
کارشناس ارشد معماری اسلامی، دانشگاه بین المللی امام رضا(ع)، خراسان رضوی
استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران
چکیده
طب کهن نیازهای جسمی و خلقی انسان در اقلیمهای مختلف را براساس مزاج غالب مناطق متفاوت میداند. معماری در صدد ایجاد ساختمانی پاسخگو به نیازهای آسایشی و فرهنگی منطبق با مزاج در خانه اقلیمهای مختلف است. نیاز حریم و سلسلهمراتب فضای زیست و تأکید بر قلمرو و شیوة تعامل اجتماعی یکی از همین ابعاد فرهنگی و روانی است. مطالعات قدیم و جدید آن را تحت اثر مزاج منطقه تا حدودی متفاوت دانستهاند. این پژوهش، با بررسی پیکرهبندی حریم فضایی خانهها در چهار اقلیم، تفاوتهای مزاجی حریم با راهکارهای آن را مییابد. روش پژوهش موردی با راهبرد ترکیبی (روشهای توصیفی-تحلیلی در گونهشناسی، استدلال منطقی، تفسیر دادهها با مبانی مزاج، و شخصیتشناسی) و تعمیم دادههاست. مطالعةاسناد معماری، با انتخاب شهرهای مبنا(با مقایسة دما، رطوبت نسبی در نمودار بیوکلماتیک انسانی، و ضریب خشکی دومارتن)،تفاوتهای معناداری را در درصد مساحت فضای بسته تا باز و خصوصی تا عمومی خانههای چهار اقلیم نشان داد. تفاوتهای کالبدی براساس روانشناسی و طب سنتی و جدید تفسیر شد. نتایج با حریم‌خواهی[1]خانههای اقلیم چهارگانة ایران از درجة 1 اقلیم گرم-خشک تا درجة 4(کمحریمترین) اقلیم سرد-مرطوب درجهبندی شد. شاخصة فرهنگی-کالبدی(سیالیت و شفافیت زیاد فضایی اقلیم سرد و مرطوب در مقابل درونگرایی اقلیم گرم-خشک) قابل توجه بود. پروفیل حریمی ساکنان خانههای چهار اقلیم براساس امنیت مطلوبشان رسم شد. دانش جغرافیای حریم انسانی به معماران برای تعبیة کالبدی همسو با نیاز حریمی ساکنان کمک میکند. [1]. ویژگی حریم‌خواهی معادل میزان تمایل افراد به داشتن حریم در مواجهه با دیگران و فضاهای کالبدی درنظر گرفته شده است.کلیدواژه ها
اقلیم, حریم پذیری, خانه های سنتی (بومی), مزاج اسلامی- شخصیتاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.