بررسی روند پراکنده رویی و تغییرات فضایی شهر بابل

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره: 52، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JHGR-52-3_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 294
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

موسی کمانرودی کجوری

استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

احمد زنگانه

استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

تاج الدین کرمی

استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

صادق قلی نیا

کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

پراکنده‏رویی از اشکال گسترش استکه در نیم‏قرن اخیر وارد ادبیات مدیریت و برنامه‏ریزی شهری کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران،شده است. برخی شهرهای ایران این نوع گسترش را در مرحله رشد شتابان تجربه کرده‏اند. این شهرها با مشکلات فراوان، مانند توسعه‏ بدون برنامه‏ریزی، افزایش سکونتگاه‏های غیررسمی، نوسان شدید قیمت زمین و مسکن، افزایش هزینه‏‏ زیرساخت‏ها و خدمات شهری، به ‏زیر ساخت ‏‏و ساز رفتن اراضی کشاورزی، مصرف بیشتر انرژی، و آلودگی‏های ‏‏محیط زیستی مواجه شده‏اند. سئوال اصلی این پژوهش این است که آیا شهر بابل در فرایند گسترش از سال 1335 تا 1395 با پراکنده‏رویی و تغییرات فضایی ناشی از آن مواجه شده است؟ بنابراین، هدف از این پژوهش شناخت الگوی گسترش شهر بابل از سال 1335 تا 1395 و تغییرات فضایی آن است. در این پژوهش، با استفاده از داده‏های آماری و «مدل هلدرن» به‏ تحلیل پراکنده‏رویی شهر بابل و سایر تغییرات فضایی آن پرداخته شده است. برای تحلیل داده‏‏ و اطلاعات این پژوهش، از آمار توصیفی استفاده شده است. بر اساس نتایج این پژوهش، مساحت شهر بابل از سال 1335 تا 1395 به‏صورت مستمر افزایش یافته است. براساس نتایج مدل هلدرن، 74 درصد افزایش وسعت این شهر در این دوره از رشد جمعیت و 26 درصد آن از پراکند‏رویی ناشی شده است. این روند موجب کاهش تراکم ناخالص جمعیت و افزایش سرانه ناخالص زمین شهری و در نتیجه گسترش افقی و بی‏رویه این شهر شده است. پراکنده‏رویی این شهر موجب شکل‏گیری شهرک‏های مسکونی، سکونتگاه‏های غیررسمی، و ادغام روستاهای پیرامون در آن شده است.

کلیدواژه ها

پراکنده ‏رویی, تغییرات روستایی, تغییرات فضایی, شهر بابل, گسترش

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.