تحلیل فضایی پراکنش خدمات عمومی شهری با استفاده از ماتریس فاصله اقلیدسی (مطالعه موردی: شهر یزد)

توزیع نامناسب و غیرعادلانة خدمات عمومی در شهرها به یکی از چالش‏های مهم در برنامه‏ریزی شهری تبدیل شده است. شهر یزد نیز، به‏عنوان مرکز استان، از این قاعده مستثنا نبوده است. از این رو، هدف از این پژوهش تحلیل فضایی پراکنش خدمات عمومی در شهر یزد است. در این راستا،نخست موقعیت نقطه‏ای نُه گروه خدمات اصلی و 32 گروه خدمات فرعی براساس نقشه‏های کاربری اراضی طرح تفصیلی مکان‏یابی و لایه‏بندی شد. سپس، هر یک از خدمات اصلی و فرعی با استفاده از تکنیک دلفی و پرسش‏نامة کارشناسان وزن‏دهی شد. درنهایت، با استفاده از قابلیت‏های سیستم اطلاعاتی جغرافیایی (فاصلة اقلیدسی و روش هم‏پوشانی لایه‏ها) پراکنش فضایی براساس وزن اختصاص‏یافتة هر یک از خدمات مذکور تحلیل شد. یافته‏های پژوهش نشان داد درمجموع بهترین پراکنش فضایی مربوط به خدمات فضای سبز و ضعیف‏ترین پراکنش فضایی در درجة اول مربوط به خدمات فرهنگی و سپس خدمات بهداشتی‏- درمانی است. به‏طوری‏که فضای سبز در سطحی معادل 71 درصد شهر یزد از پراکنش فضایی خوب و بسیار خوب برخوردار است و فقط در مساحتی معادل 6/10 درصد از شهر یزد پراکنش پارک‏ها در سطح ضعیف و بسیار ضعیف قرار دارد. در حالی که خدمات فرهنگی و بهداشتی‏- درمانی به‏ترتیب در سطحی معادل 52 و ۹/۵۶درصد از شهر یزد خوب و بسیار خوب و در 48 و 1/43 درصد متوسط تا بسیار ضعیف است. بررسی نقشه‏های حاصل از پژوهش نشان می‏دهد پراکنش‏های ضعیف و بسیار ضعیف در نواحی تازه توسعه‏یافتة شهر اتفاق افتاده است.

کلیدواژه ها:

تحلیل فضایی ، خدمات عمومی ، شهر یزد ، فاصلة اقلیدسی