همگرایی دو گفتمان فقهی و عرفانی در مثنوی‌های حدیقةالحقیقه، منطق‌الطیر و مثنوی معنوی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 185

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JMLK-12-22_007

تاریخ نمایه سازی: 25 بهمن 1399

چکیده مقاله:

گفتمان عرفانی و خرده­گفتمان­های آن مانند شعر عرفانی در بستر دین و از بطن جریان زهدی نشأت گرفت که در واکنش به شرایط اجتماعی سیاسی روزگار اموی و دورۀ نخست عباسی در عراق و شام پدیدار گشته بود. در جستار حاضر با روش تحلیلی- توصیفی و رویکرد تحلیل گفتمان، فرایند همگرایی دو گفتمان فقهی و عرفانی را با مطالعۀ موردی چند مفهوم و اصطلاح فقهی و عرفانی در مثنوی­های حدیقةالحقیقه، منطق­الطیر و مثنوی ­معنوی بررسی و خاطرنشان کردیم هرچه دامنۀ گفتمان شعر عرفانی گسترش می­یابد و از مرحلۀ تکوین به مرحلۀ تکامل و اعتلا ی آن نزدیک می­شویم، به نوعی هم‌پوشانی و تکامل گفتمانی می­انجامد و همگرایی گفتمانی آشکارتر و به قولی هنری­تر می‌شود. اوج این مهم را که به گونه‌ای تبدّل و جایگزینی منتهی می­شود، در مثنوی مولوی شاهدیم که هم فقیه نامدار حنفی و هم عارفی شوریده بود.

نویسندگان

عبدایمان محقق

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

حبیب الله عباسی

استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • آقاگل­زاده، فردوس. (1394). تحلیل گفتمان ­انتقادی. تهران: انتشارات علمی و ...
  • الاصبهانی، ابونعیم ­احمدبن عبدالله. (1407). حلیة ­الاولیا و طبقات ­الاصفیا. ...
  • افلاکی، شمس­الدین. (1375). مناقب­العارفین. تهران: دنیای کتاب. ...
  • تاجیک، محمدرضا. (1378). گفتمان و تحلیل ­گفتمانی. تهران:فرهنگ­گفتمان. ...
  • الجابری، محمد عابد. (1389). نقد عقل عربی. ترجمة سید مهدی ...
  • جعفری ­لنگرودی، محمدجعفر. (1363). دائرةالمعارف ­علوم­ اسلامی. تهران: گنج­دانش. ...
  • --------------------. (1382). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج­ دانش. ...
  • جوادی آملی، مرتضی. (1398). «رابطۀ فقه و اخلاق و عرفان». ...
  • الحبشی، عبداله محمد. (1976). الصوفیه والفقها. صنعا:مکتبه ­الجیل ­الجدید. ...
  • الحجوی­الثعالبی، محمدبن­الحسن. (1995). الفکر السامی فی تاریخ ­الفقه ­الاسلامی. بیروت: ...
  • زرین­کوب، عبدالحسین. (1373). سر ّنی. تهران: علمی. ...
  • سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم. (1368). حدیقةالحقیقه. تصحیح مدرس ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1376). «نخستین تجربه­های شعر عرفانی در زبان ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1392). زبان شعر در نثر صوفیه. تهران: ...
  • عباسی، حبیب‌الله و غلامعلی فلاح. (1387). «کارکرد گفتمان فقهی در ...
  • عدالت‌پور، هادی. (1397). «درآمدی تحلیلی در اثرپذیری صوفیه از علم ...
  • عضدانلو، حمید. (1380). گفتمان و جامعه. تهران: نی. ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین محمد. (1397). تذکره­الاولیاء. مقدمه، تصحیح و تعلیقات: ...
  • ----------------------- (1383). منطق­الطیر. مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمدرضا شفیعی­کدکنی. تهران: ...
  • فروزانفر، بدیع­الزمان. (1390). احادیث مثنوی. امیرکبیر. تهران. ...
  • فولادی، علیرضا. (۱۳۸۳). «آغاز شعر عرفانی فارسی». دوفصلنامۀ پژوهش زبان ...
  • مغنیه، محمد جواد. (1421). الفقه ­علی ­ا­لمذاهب ­­الخمسه. بیروت: دارالتیار ...
  • مک­‌دانل، دایان. (1380). مقدمه­ای بر نظریه­های گفتمانی. ترجمۀ حسینعلی نوذری. ...
  • مولوی، جلال­الدین محمد. (1368). مثنوی معنوی. تصحیح نیکلسون. تهران: مولی. ...
  • همایی، جلال­الدین. (1362). مولوی­نامه. تهران: آگاه. ...
  • References ...
  • The Holy Quran ...
  • Abbasi, H., & Fallah, G. A. (2008). The function of ...
  • Aflaki, Sh. (1996). Manaqib al-arifîn [The feats of the knowers ...
  • Aghagolzadeh, F. (2015). Tahlile goftemane enteghadi [Critical discourse analysis]. Elmi ...
  • Al-Asbahani, A. A. (1986)] Hellia alolia va tabaqat alasfia[. Dar ...
  • Al-Habashi, A. M. (1976). Al-Sufiyeh va alfoghha [Sufism and Jurists]. ...
  • Al-Hajwiya Al-Tha’labi, M. H. (1995). Alfekr Sami fi tarikh alfiqh ...
  • Aljabri, M. A. (2010). Naqde aqle Arabi [Critique of Arab ...
  • Attar Neyshabouri, F. M. (2004). Mantiq al-Tair [Conference of birds] ...
  • Attar Neyshabouri, F. M. (2018). Tazkirat al-awliya [Biographies of the ...
  • Azdanlu, H. (2001). Gofteman va jame’ [Discourse and society]. Ney. ...
  • Edalatpour, H. (2018). An analytical introduction to the influence of ...
  • Fooladi, A. (2004). The beginning of Persian mystic poetry. Research ...
  • Forouzanfar, B. (2011). Ahadith Masnavi [The hadiths of Masnavi]. Amirkabir. ...
  • Homayi, J. (1983). Mowlavi nameh. Agah. ...
  • Jafari Langroudi, M.J. (1984). Dayereto alma’arefe olum Islami [Encyclopedia of ...
  • Jafari Langroudi, M.J. (2003). Terminology hoghoogh [Law terminology]. Ganje Danesh. ...
  • Javadi Amoli, M. (2019, October 27). The relationship between jurisprudence, ...
  • McDonnell, D. (2001). An introduction to discourse theories (H. A. ...
  • Molawi, J. M. (1989). Masnavi ma’navi [The spiritual couplets] (R. ...
  • Mughniyya, M. J. (2000). Alfiqh ‘ala almadhaheb alkhamsa. Dar Altaiar ...
  • Sanai Ghaznavi, A. A. (1989). Hadiqat alhaqiqa [Walled garden of ...
  • Shafiee Kadkani, M. R. (1997). The first experiences of mystic ...
  • Shafiee Kadkani, M. R. (2013). Zabane she’r dar nasre Sufiyeh ...
  • Tajik, M. R. (1997). Gofteman va tahlile goftemani [Discourse and ...
  • Zarrinkoob, A. (2004). Serre ney [Mystery of reed]. Elmi. ...
  • نمایش کامل مراجع