منصور جهان تیغ - عضو هیئت علمی
سید احمد حسینی - عضو هیات علمی پژوهشکده حفاظت خاک وآبخیزداری

هدف از اجرای این پژوهش شناخت ویژگی‌های فرسایش و لیتولوژی مسیر حاشیه رودخانه‌ها و مسیل‌های منطقه سیستان بود. بدین منظور وضعیت رودخانه‌های منطقه براساس حوزه‌های آبخیز مشخص و اقدام به جمع‌آوری‌ آمار و اطلاعات، تهیه‌ و رقومی‌سازی‌ نقشه‌های‌ توپوگرافی‌1:250000 سیستان و استخراج‌ اطلاعات مکانی و توصیفی و همچنین جمع‌آوری‌ آمار و اطلاعات مربوط به‌ انواع‌ فرسایش در رودخانه‌ها و مسیل‌های‌ استان با استفاده‌ از داده‌های موجود در گزارشات قابل‌ دسترس و بازدیدهای میدانی گردید.‌ اطلاعات مربوط به‌ انواع‌ سازندهای‌ زمین‌ شناسی‌ نیز با استفاده‌ از نقشه‌های‌ 1:250000 سازمان‌ زمین‌ شناسی جمع‌آوری‌ شد. مناطق‌ حساس به‌ فرسایش در طول‌ مسیر رودخانه‌ با استفاده‌ از نقشه‌های‌ حساس به‌ فرسایش و نقشه‌های‌ 1:250000 زمین‌شناسی‌، حساسیت سازندها نسبت به‌ فرسایش در کناره‌ آبراهه‌ها ارزیابی‌ شد. از مهمترین عوامل موثر ایجاد فرسایش در این حوضه شرایط زمین شناسی آن می‌باشد. بخش عمده‌ای از ابتدای حوضه‌های آبخیز مورد بررسی توسط نهشته های رسوبی(ناپیوسته) کواترنر پوشیده شده است که حساسیت زیادی نسبت به فرسایش آبی دارد. همچنین دشت‌ سیستان پوشیده از رسوبات دریاچه‌ای نئوژن و آبرفت‌های کواترنر است. طبقه بندی بستر رودخانه‌های منطقه سیستان نشان می‌دهد که سنگ، مخروط‌افکنه‌ و سایر واحدها به‌ترتیب 7/20، 1/38 و 2/41 درصد طول مسیر آنها را تشکیل می‌دهد. 2/7 درصد رودخانه‌های مورد بررسی تحت تاثیر فرسایش قرار گرفته که سهم نوع کناری و کف‌بستر 1/85 و 9/14 درصد بوده است.

منطقه سیستان, مسیر رودخانه‌, فرسایش‌پذیری, فرسایش, مخروط‌افکنه