محمد جلینی - دانشیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران
محمد کریمی - استادیار پژوهش بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.
ساناز صحرایی سعدآبادی - کارشناس ارشد آبخیزداری

باتوجه به مشکل کمبود آب در کشور، تأمین آب از اهمیت فراوانی برخوردار است. در چنین شرایطی استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه‌شده (پساب) می‌تواند به‌عنوان یکی از راه‌های غلبه بر مشکل کم‌آبی تلقی شود. ازاین‌رو استفاده از منابع آبی غیر‌متعارف (ازجمله پساب تصفیه‌خانه‌ها) در کشور ما روزبه‌روز از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود. کاربرد این‌گونه آب‌ها مـی‌توانـد در تأمین آب فضای سبز شهرها، کشت محصولاتی که به‌صورت خام مصرف نمی‌شوند و تغذیه مصنوعی دشـت‌هـایی کـه سـطح آب زیرزمینی در آن‌ها بشدت کاهش‌یافته است، سیاستی راهبردی به‌منظور کاهش فشار بر منابع آب متعارف باشد. کاربرد پساب به‌عنوان یک منبع دائمی آب در کشاورزی علاوه بر تأمین بخشی از نیازهای آبی این بخش، باعث صرفه‌جویی و دوام منابع آبی موجود نیز می‌گردد. علاوه بر این وجود عناصر غذایی گیاهی در پساب تصفیه‌خانه‌ها، مصرف کودهای شیمیایی و بالطبع اثرات زیست‌محیطی استفاده از آن‌ها را کاهش می‌دهد. در این پژوهش با در نظر گرفتن جمعیت حاضر و پیش‌بینی روند رو به رشد آن تا سال 1410 در شهر مشهد، توانستیم نیاز آبی شهر را برآورد کنیم. با احتساب مقدار مصرف، مقدار فاضلابی که وارد تصفیه‌خانه‌های شهر می‌شود و به شکل پساب از آن خارج می‌گردد، تخمین زده شد. همچنین حجم پساب جهت ذخیره و تخصیص آن برای مقاصد مختلف برآورد گردید. با توجه به اطلاعات و بررسی‌های انجام‌شده، این نتیجه حاصل شد که افزایش سهم آب بخش شرب و بهداشت به‌ناچار کـاهش سـهم آب بخـش کشاورزی را در پی خواهد ‌داشت. پساب می‌تواند بخشی از این کاهش سهم بخش کشاورزی را جبران نماید.

پساب, مدیریت آب, استفاده مجدد از آب, تغذیه آبخوان