نادر نادری - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان (شاهرود)، سازمان تحقیقات،
مهدی اکبری - دانشیار موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،کرج،ایران.

با توجه به بحران منابع آب در استان سمنان استفاده از سامانه­های آبیاری بارانی موردتوجه قرار گرفته است. ارزیابی سامانه­های آبیاری بارانی برای شناخت اشکالات موجود و افزایش کارایی آن‌ها ضروری است. این پژوهش باهدف بررسی و مقایسه عملکرد سامانه­های آبیاری ویل موو و کلاسیک ثابت در استان سمنان در سال 1396 انجام شد. برای این منظور ضریب یکنواختی (CU)، یکنواختی توزیع (DU)، راندمان پتانسیل کاربرد (PELQ)، تلفات تبخیر و باد و حجم آب مصرفی تعیین شد. اجرای سامانه­های آبیاری بارانی به‌طور متوسط 42 درصد مصرف آب را کاهش داده بود لکن سطح زیرکشت به‌طور متوسط 22 درصد افزایش یافته بود. نتایج مقادیر راندمان پتانسیل کاربرد آب، ضریب یکنواختی و یکنواختی توزیع در سامانه‌های ویل‌موو به ترتیب برابر 8/53، 5/70، 5/65 و درصد و در سامانه‌های کلاسیک ثابت 8/48، 7/66 و 7/60 درصد به دست آمد. تعویض آبپاش­های فرسوده و استفاده مناسب از سامانه ویل موو در شرایط باد در مزرعه 9 از عوامل عملکرد بهتر این سامانه بود. در سیستم کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک فاصله نامناسب آبپاش­ها، فشار پایین و کار کردن تعداد آبپاش­های بیشتر از حد مجاز طراحی بر روی لترال باعث کاهش کارایی این سامانه شده بود که با رفع آن‌ها می­توان کارایی آن را ارتقا بخشید. همچنین نتایج نشان داد جلوگیری از نشت آب در سامانه­ها، آموزش مناسب بهره­برداران و استفاده از جدول برنامه­ریزی آبیاری باعث بهبود عملکرد سامانه­های آبیاری بارانی موردمطالعه خواهند شد.

آبپاش . حجم آب مصرفی, راندمان, یکنواختی