تبیین مؤلفه‌های مؤثر بر ادراک بصری در تفرجگاه‌های کوهستانی (مطالعۀ موردی: محور کلکچال)
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه منظر، دوره: 12، شماره: 53
- کد COI اختصاصی: JR_MANZAR-12-53_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 401
نویسندگان
کارشناس ارشد معماری منظر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
استادیار گروه معماری، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
پژوهشگر دکتری معماری، گروه معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی نوع و نحوۀ ارتباط ابعاد مختلف ادراک بصری منظر مسیرهای کوهستانی، با میزان رضایتمندی و تمایلات مردم به حضور در محیط تفرجگاه‌های کوهستانی انجام گرفته است. در این راستا، محور کلکچال به عنوان یک محور با سطح کنشگری بالا و فعالیت‌های متنوع انتخاب شده است. روش تحقیق در این پژوهش، ترکیبی و از نوع تحلیلی-توصیفی است. بدین‌منظور، برای تحلیل عوامل مؤثر بر ادراک بصری تفرجگاه‌های کوهستانی در چهار بُعد شناختی، احساسی، تفسیری و ارزش‌گذاری بررسی و ویژگی‌های منظر و توان و محدودیت‌های منطقه طی پیمایش مسیر و به صورت فیزیکی و کالبدی برداشت، و با سایر اطلاعات محیطی تلفیق و ارزیابی شد. همچنین با استفاده از پرسشنامه، میزان رضایتمندی مردم در هر سکانس براساس مؤلفه‌های مذکور ارزیابی شده است. نتایج این پژوهش نشان داد ارتقای کمی و کیفی فضاهای تفرجگاهی کوهستانی باعث افزایش میزان جذب شهروندان و ارتقای سلامت روحی و جسمی آنها می‌شود. از راهکارهای بررسی‌شده می‌توان: پیروی از شیب طبیعی زمین و بکر نگه‌داشتن قسمتی از سایت، کاشت گیاهان به صورت توده‌ای برای کاهش سرعت باد، کاشت درختان به صورت خطی در امتداد یک محور به منظور خوانایی و رعایت سلسله‌مراتب کاشت با توجه به گیاهان موجود در سایت را برشمرد. بررسی نمونه موردی محور کلکچال نشان داد سکانس‌های دو و هشت که بیشترین امتیاز را از لحاظ کیفیت ادراک بصری و رضایتمندی کسب کرده‌اند، پتانسیل بالاتری جهت تبدیل به مکانی با فعالیت‌های چندمنظوره برای همۀ اقشار جامعه و همۀ سنین دارند. در بُعد احساسی، مؤلفه‌های تنوع فضایی، تراکم پوشش گیاهی و تمیزی فضا بیشترین نقش را در ادراک محیط کوهستان دارند. در بُعد تفسیری، مؤلفۀ خوانایی فضا همبستگی مثبتی با کیفیت محیط و رضایتمندی دارد. در بُعد شناختی، میزان تنوع رنگی و میزان محصوریت فضا رابطۀ معناداری با ارتقای کیفیت محیط و رضایتمندی مردم دارد اما بر کیفیت ادراک فضایی تأثیرگذاری کمی دارد. در بُعد ارزش‌گذاری، میزان حضورپذیری مردم ارتباط مستقیمی با کیفیت مؤلفه‌های سه بُعد شناختی، احساسی و تفسیری دارد که در این میان رابطۀ آن با مؤلفه‌های احساسی و تفسیری، بیشتر از مؤلفه‌های بُعد شناختی است.کلیدواژه ها
تفرجگاه کوهستانی, محور کلکچال, ادراک بصری, بُعد تفسیری, بُعد شناختی, بُعد احساسیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.