تحلیل نشانه‌شناسی تصویر ناصرالدین شاه بر سطح نخستین اسکناس ایران(به‌مثابه یک متن تصویری و بُعدی نوین از ابعاد گرافیک ایران)
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: مبانی نظری هنرهای تجسمی، دوره: 5، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_VISUA-5-1_010
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 548
نویسندگان
استادیار گروه گرافیک، داانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
چکیده
نشانه‌شناسی یکی از روش‌های تحلیل متون است که به مطالعه نظام‌های نشانه‌ای برای درک دلالت‌های پنهان و آشکار نشانه‌ها میپردازد. به نظر می‌رسد نظام نشانه‌ای در دوران سلطنت ناصرالدین شاه موفق شد تا با استفاده از ابزارهای تبلیغاتی نوین از جمله اسکناس -که محصول ورود مدرنیته به ایران بود- در ساخت هویت مدنظر خویش بهرهگیرد؛ ضمن آنکه متن تصویری مذکور به دلیل ترکیب نشانه‌های تصویری و نوشتاری، بستر شکل‌گیری بُعدی نوین از ابعاد طراحی گرافیک ایران به نام طراحی اسکناس گردید. این پژوهش از نوع کیفی و به روش تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات آن مبتنی بر داده‌های کتابخانه‌ای و مطالعه اسناد تصویری می‌باشد. رویکرد پژوهش بر پایه طبقه‌بندی پیرس از نشانه‌ها مشتمل بر نمود، تفسیر و موضوع شکل گرفت؛ تا بر اساس آن، بتوان به این پرسش پاسخ داد که، تفسیر حاصل از تحلیل نشانه‌شناسی چاپ عکس چهره ناصرالدین شاه بر سطح نخستین پول کاغذی ایران چه بود؟ بر مبنای الگوی یاد شده، طراحی و تولید اسکناس با عکس ناصرالدین شاه، به عنوان نمود و جایگاه وی در رأس هرم قدرت، به عنوان موضوع تعیین شد؛ و اما نتایج حاصل از تفسیر آن، دلالت‌گر استمرار سنت چهره‌نگاری و پیکرنگاری درباری، ساز و کار برجسته‌سازی چهره قدرت، ابزاری ایدئولوژیک برای تولید و تثبیت مشروعیت‌بخشی قدرت حاکمو رسانه تبلیغاتی مصور عمومی شناخته شد. تفسیرهای مذکور بیانگر تحقق هدف مقاله، یعنی دست‌یابی به دلالت‌های پنهان یا ضمنی نشانه مذکور است که به مدد نظریه‌ای ورای تحلیل‌های فرمالیستی و تاریخی به نام طبقه بندی پیرس از نشانه‌ها محقق گردید.کلیدواژه ها
نشانه شناسی, اسکناس, تفسیر, ناصرالدین شاهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.