حل تعارض روایات تفسیری ابن عباس (مطالعۀ موردی: روایات تفسیری آیات صیام)

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 235

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MFHJ-5-2_009

تاریخ نمایه سازی: 18 بهمن 1399

چکیده مقاله:

عبدالله بن‌عباس، صحابی مشهور پیامبر (ص) و از مفسران برجسته است. شهرت وی در تفسیر، منجر به نقل روایات دروغین و متعارض از وی شده است. نمونه‌ای از این روایات، در زمینۀ صیام می‌باشد. این مقاله با به‌کارگیری روش کتابخانه‌ای، تجزیه و تحلیل داده‌ها، به حل تعارض روایات صیام، که بخشی مربوط به نسخ یا عدم نسخ آیۀ 184سورۀ بقره و بخش دیگر در خصوص افطار یا عدم افطار در سفر است، پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که روایات عدم نسخ آیۀ مذکور و روایات وجوب افطار در سفر، با توجه به معیارهایی همچون موافقت با سیاق، گفتار لغویان، ترجیح روایات اکثر بر اقل و غیره ترجیح دارد. در عین حال با توجه به مطابقت 80 درصدی روایات تفسیری ابن‌عباس با روایات ائمه (ع)، موضع‌گیری موافق عقیدتی- سیاسی وی در دفاع از ایشان و نیز تصریح خود ابن‌عباس به علم‌آموزی نزد حضرت علی (ع)، یک معیار مستقل، به عنوان یکی از مرجحات خارجی، در حل این تعارض ارائه می‌دهد که عبارت است از مطابقت روایات وی با روایات اهل بیت (ع).

کلیدواژه ها:

امامان (ع) ، تشیّع ، تحلیل محتوا ، غلو ، «قُولُوا فینا ما شِئتُم»

نویسندگان

مهیار خانی مقدم

استادیار گروه قرآن و حدیث دانشگاه گیلان

محمدتقی دیاری بیدگلی

استاد گروه قرآن و حدیث دانشگاه قم

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی، ناصر، قم، دارالقرآن الکریم، دوم، ...
  • ابن أبی الحدید، عبدالحمید بن هبة الله‏، شرح نهج البلاغه ...
  • ابن غضائری، احمد بن حسین، الرجال، تصحیح: محمدرضا حسینى، قم، ...
  • ابن‌حمزه طوسى، محمد بن على، ‏الثاقب فی المناقب‏، تحقیق: نبیل ...
  • ابن‌شعبه حرانى، حسن بن على، ‏تحف العقول‏، تحقیق: على اکبر ...
  • ابن‌فارس، أحمد، ‏معجم مقاییس اللغة، تصحیح: عبدالسلام محمدهارون، قم، مکتب ...
  • ابن‌قولویه، جعفربن‌محمّد، کامل الزیارات‏، تصحیح: عبدالحسین‏ امینى، نجف اشرف، دار ...
  • ابن‌منظور، محمد بن مکرم‏، لسان العرب، به تصحیح جمال الدین ...
  • التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری (ع)، تحقیق: مدرسة الإمام ...
  • اشعری، ابوالحسن علی بن اسماعیل، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ...
  • اربلى، على بن عیسی، کشف الغمه فی معرفه الأئمه، تحقیق: ...
  • ناشی اکبر، عبدالله بن محمد، فرقه‏هاى اسلامى و مسأله امامت‏، ...
  • امینی، عبدالحسین، الغدیر، بیروت، دارالکتاب العربی، 1397ق. ...
  • برقى، احمد بن محمّد، رجال (الطبقات‏)، تحقیق: محمد بن حسن ...
  • ثقفى، ابراهیم بن محمّد، الغارات، تحقیق: جلال الدین‏محدث، تهران، انجمن ...
  • جانی‌پور، محمد، شکرانی، رضا، «رهاوردهای استفاده از روش تحلیل محتوا ...
  • حر عاملى، محمّد بن حسن‏، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات‏، ...
  • حکیم، ‏سیدمحمّدباقر، الإمامة و أهل البیت (ع) النظریة و الإستدلال‏، ...
  • حلبى‏، ابوالصلاح، تقریب المعارف‏، قم، انتشارات الهادی‏، 1404ق‏. ...
  • حلّی، حسن بن یوسف، أنوار الملکوت فی شرح الیاقوت‏، تحقیق: ...
  • ______________، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق: حسن حسن‏زاده ...
  • ______________، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع بحوث الاسلامیه، ...
  • حلی، ابن داود، الرجال، تهران، دانشگاه تهران، 1412ق. ...
  • خرازى‏، سیدمحسن، بدایة المعارف الإلهیه فی شرح عقائد الإمامیه، قم، ...
  • خطیب بغدادی، احمد بن علی، الکفایة فی علم الروایة، بیروت، ...
  • خواجگى شیرازى‏، محمّد بن احمد، النظامیة فی مذهب الإمامیة، تصحیح: ...
  • خویی، سید ابولقاسم، معجم‏ رجال‏الحدیث، قم، مرکز نشر آثار شیعه، ...
  • رامهرمزی، حسن بن عبدالرّحمن، المحدث الواصل بین الراوی و الواعی، ...
  • راوندى، قطب الدین، الخرائج و الجرائح‏، تحقیق: مؤسسه الإمام المهدى ...
  • رضوی، سید محمّد، «پژوهشی پیرامون پدیده غلو و جریان غالی‌گری ...
  • زمخشرى، محمود بن عمر، أساس البلاغه، بیروت، دار صادر، 1979م. ...
  • سبحانی، جعفر، بحوث فی الملل و النحل، قم، مؤسسه نشر ...
  • __________، راهنماى حقیقت‏، تهران، نشر مشعر، پنجم، 1387ش. ...
  • سجیمی، سلیمان بن سالم، عقیده فی اهل البیت بین الافراط ...
  • سید رضى، محمد بن حسین، ‏نهج البلاغه، به تحقیق صبحی‏صالح، ...
  • شهرستانى، محمّد بن عبدالکریم، الملل و النحل‏، تحقیق: محمد بدران، ...
  • ملاصدرا، محمّد بن ابراهیم، شرح أصول الکافی، تصحیح: محمّد خواجوى، ...
  • صدر، سید حسن، نهایة الدرایه، تحقیق: شیخ ماجد، بی‌جا، نشر ...
  • صدر، سید محمّدباقر، بحوث فی شرح العروة الوثقی، قم، مرکز ...
  • صدوق، محمّد بن علی، الاعتقادات، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، ...
  • _______________، الخصال‏، تصحیح: على اکبر غفارى، قم، جامعه مدرسین، 1362ش. ...
  • _______________، عیون أخبار الرضا (ع)‏، تحقیق: مهدى لاجوردى، تهران، نشر ...
  • _______________، کمال الدین و تمام النعمه، تصحیح: على اکبر غفارى، ...
  • _______________، معانی الأخبار، تصحیح: على اکبر غفارى، قم، دفتر انتشارات ...
  • _______________، من لایحضره الفقیه، تصحیح: على‌اکبر غفارى، ‏قم، دفتر انتشارات ...
  • _______________، علل الشرائع‏، قم، کتاب فروشى داورى‏، 1385ش.‏ ...
  • صفّار، محمّد بن حسن‏، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد(ع)، ...
  • صفری فروشانی، نعمت الله، «جریان شناسی غلو»، فصلنامه علوم حدیث، ...
  • __________________، غالیان؛ کاوشی در جریان‌ها و برایندها تا پایان سده ...
  • طباطبایى، سید محمّدحسین، المیزان فى تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات ...
  • طباطبایی یزدی، محمدکاظم، عروة الوثقی، بی‌تا، مؤسسه نشر اسلامی، 1417ق. ...
  • طبرسى، احمد بن على، الإحتجاج على أهل اللجاج، تحقیق: محمّدباقر ...
  • طوسی، محمّد بن حسن، العدة فی الاصول الفقه، تحقیق: محمّدرضا ...
  • _______________، الغیبة، تحقیق: عبادالله تهرانى و على‌احمد ناصح، قم، دارالمعارف ...
  • _______________، الأمالی، تصحیح: مؤسسه البعثه، قم، دار الثقافه، 1414ق. ...
  • _______________، رجال‏، تحقیق: جواد قیومى اصفهانى، ‏قم، مؤسسه نشر اسلامی، ...
  • _______________، فهرست کتب الشیعه و أصولهم و أسماء المصنّفین و ...
  • علم الهدی، سید مرتضی، الشافی فی الإمامه، تحقیق: سید عبدالزهراء ...
  • ________________، رسائل الشریف المرتضى، تحقیق: سیدمهدى رجائى‏، قم، دار القرآن ...
  • علوى، محمد بن على بن حسین، الکتاب العتیق‏، تصحیح: حسین ...
  • علیزاده نجار، مرتضی، «خدا یا ناخدا؛ نگاهی به احادیث نزلونا ...
  • فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة، ...
  • فراهیدى، خلیل بن أحمد، کتاب العین‏، قم، نشر هجرت‏، دوّم، ...
  • فیض کاشانى، محمدمحسن، نوادر الأخبار فیما یتعلق بأصول الدین، تحقیق: ...
  • قاسمی، جمال الدین، قواعد التحدیث، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1399ق. ...
  • لیثى‌واسطى، على‌بن‌محمّد، عیون الحکم و المواعظ، تصحیح: حسین حسنى‌بیرجندى، ‏قم، ...
  • مجلسی، محمّدباقر، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، دوّم، ...
  • محمّدى‏، على، ‏شرح کشف المراد، قم، دارالفکر، چهارم، 1378ش. ...
  • مدرّسی طباطبایی، سید حسین، مکتب در فرایند تکامل، تهران، انتشارات ...
  • محقّق‌حلّی، جعفر‌بن‌حسن، المسلک فی أصول الدین، تحقیق: رضا استادی،‌ مشهد، ...
  • مشکور، محمدجواد، فرهنگ فرق اسلامى،‏ مشهد، آستان قدس رضوى‏، دوّم، ...
  • مصطفوى، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏، تهران، وزارت فرهنگ ...
  • معارف، مجید، «نقل به معنا در حدیث، علل و پیامدهای ...
  • معروف حسنی، هاشم، دراسات فی الحدیث و المحدثین، بیروت، دار ...
  • مفید، محمد بن محمّد، اوائل المقالات (الف)، قم، المؤتمر العالمی ...
  • ______________، تصحیح اعتقادات الإمامیه (ب)، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید، ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، یکصد و هشتاد پرسش و پاسخ‏، تهران، ...
  • _____________، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیه، پنجم، 1374ش. ...
  • نجاشی، احمد بن على، ‏رجال،‏ قم، مؤسسه نشر اسلامی، ششم، ...
  • نوبختى، حسن بن موسى، ‏فرق الشیعه، ‏بیروت، دارالأضواء، دوّم، 1404ق. ...
  • نورى، حسین بن محمّدتقى، ‏مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل‏، قم،‏ ...
  • Stemler, Steve, ”An overview of content analysis”, Practical Assessment, Research ...
  • Guest, Greg, MacQueen, Namey, Applied Thematic Analysis, londom, kingdom, 2012. ...
  • Weber, R. Philiph. "Basic Content Analysis”, 2nd ed. Newbury Park, ...
  • نمایش کامل مراجع