سیدمحمد میرلوحی - دانشجوی دکترای حقوق عمومی، دانشگاه شیراز

نظارت به معنای بررسی و مشاهده ی دقیق یک امر است. نظارت بر حاکمان با عنایت به جایگاه خطیری که آنان در اداره ی جامعه و ولایت بر افراد و اموال شهروندان دارند، ضروری مینماید که در ادبیات فقهی شیعه نیز بر ضرورت وجود آن تاکید شده است. امروزه در نظامهای حقوقی مختلف بر اهمیت این امر پی برده شده و سازوکارهای حقوقی متفاوتی در جهت نظارت بر روسای کشورها در نظر گرفته شده است. مقاله ی حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و با هدف بررسی ضرورت و فرایند نظارت بر رییس کشور در نظام های جمهوری اسلامی ایران، ایالات متحده امریکا و جمهوری اسلامی پاکستان شکل گرفته است که در ضمن بیان ابزارهای حقوقی موجود در این سه نظام، تفاوتهای آنها را آشکار خواهد ساخت. یکی از امتیازات نظام کنونی ایران در این زمینه که در این پژوهش بر آن تاکید میگردد، وجود ادبیات غنی فقه شیعه خصوصا- روایات حضرات معصومین (ع)- است که میتوان به عنوان روح قانون اساسی بدان استناد کرد و از برکات آن بهره مند شد.

نظارت، رییس کشور، ایران، امریکا، پاکستان.