دانیال محمدحسینی - گروه کارشناسی ارشد ژیومورفولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

سکونتگاه های غیررسمی، سکونتگاه های خودرو و خود انگیخته با حداقل و ناچیزترین امکانات هستند که با وضعیتی اسف بار در گوشه و کنار شهرها شکل گرفته اند و به روند گسترش روزافزون خود ادامه می دهندقطعایکی از وجوه بارز این وضعیت اسف بار، کالبد نامناسب و فقر اجتماعی و اقتصادی ساکنان این سکونتگاه ها است. لذا جهت تعدیل وضعیت نامناسب و توانمندسازی این مناطق، آگاهی از وضعیت گذشته و حال این سکونتگاه ها یکی از ضروریات است. حاشیه نشینی و یا به تعبیر امروزی اسکان غیررسمی، پیامد شهرنشینی سریع و انتقال به پارادایم اقتصادی اجتماعی صنعتی شدن است که شهرنشینی، شکل فضایی غالب و موازی انتقال اجتماعی اقتصادی این پارادایم است. این پدیده در دهه های اخیر با پیدایش جامعه اطلاعاتی همچنان گسترش یافته و گویی تعهدی برای بقا و باز تولید آن وجود دارد. از دهه ۱۹۸۰ راهبردهای توانمندسازی و بهسازی با ابتکار عمل بانک جهانی به منظور ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی، افراد ساکن در این نوع سکونتگاهها را به عنوان معضل، بلکه به عنوان دارایی مینگرد و ارتقای وضعیت اجتماعی- اقتصادی آنها را با نقش تسهیل گر دولت بر عهده خود آنان میگذارد تا تعهد و توانمندسازی را جایگزین فرهنگ استحقاق و فرهنگ فقر نماید . بر همین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر برنامه ریزی مدیریت بحران در سکونتگاه غیررسمی از منظر پدافند غیر عامل با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی می باشد. نتایج نشان می دهد موضوع سکونتگاه های غیررسمی و مسایل مربوط به آن، نیازمند یک نظام برنامه ریزی جدی است تا به وسیله آن بتوان این مساله را مدیریت کرد. شکل گیری و رشد این سکونتگاه ها به دلایلی از جمله ساخت و سازهای شتابان و خارج از عرف ساختمانی، از مسایل تهدید کننده برای اجتماعات ساکن در آنها محسوب می شود.

برنامه ریزی، مدیریت بحران، سکونتگاه غیررسمی، پدافند غیر عامل