محمد القاصی چگنی - دانشجوی مقطع دکترای، گروه مهندسی معدن، دانشکده مهندسی، دانشگاه کاشان
مجید نوریان بیدگلی - عضو هیات علمی، گروه مهندسی معدن، دانشکده مهندسی، دانشگاه کاشان

توده سنگ بر خلاف ماده سنگ که محيطي پيوسته مي باشد، معمولاً شامل ناپيوستگي هايي نظير درزه است که محيط را ناپيوسته مي نمايد. لذاتعيين رفتار مکانيکي (تغيير شکل پذيری، مقاومتي و ...) چنين محيطي، فرآيندی پيچيده و مشکل است. در اين نوع مسائل معمولاً مدل سازیتوده سنگ به کمک روش های عددی، تنها روشي است که مي تواند رفتار محيط را درست و سريع پيش بيني نمايد. روش اجزای مجزا از جملهروش های عددی قدرتمندی است که مي تواند محيط های سنگي ناپيوسته را با ايجاد سيستم بلوک های سنگي، مدل سازی نماياد. 3DEC کدعددی سه بعدی بر پايه روش اجزای مجزا مي باشد که قادر به مدلسازی توده سنگ درزه دار است. در اين مقاله تلاش شده است با استفاده ازاين نرم افزار، رفتار تغييرشکل پذيری تونل آب بر سد سيمره بررسي گردد. بدين منظور ضمن بررسي ناپيوستگي های موجود در منطقه، دستهدرزه های غالب در محيط تعيين شده و در ادامه به مدل سازی تونل واقع در توده سنگي شامل دسته درزه های مذکور پرداخته شده است. تحليلتنش جابجايي مدل، در دو مرحله قبل و بعد از نصب سيستم نگهداری (نوعي پيچ سنگ تمام تزريق) تونل انجام شده است. نتايج نشان مي دهد بعد از نگهداری تونل، حداکثر ميزان جابجايي در سقف تونل برابر با 5 / 6 ميلي متر است. در پايان نيز به منظور اعتبارسنجي، نتايج بدست آمده ازتحليل عددی با اطلاعات جمع آوری شده از ابزار دقيق (يک متر همگرايي سنج) نصب شده در مسير تونل مقايسه شده است. مقايسه بين نتايجنشان مي دهد که مقادير جابجايي های محاسبه شده با مقادير اندازه گيری شده در تونل بسيار نزديک است.

توده سنگ درزهدار، تغییر شکل پذیری، روش اجزای مجزا (DEM)، تونل، سد سیمره، 3DEC