سیروس شاکری - گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
ابوالفضل آزادی - بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

کانی پالیگورسکیت از جمله کانی های رسی الیافی 2:1 است که در خاک های مناطق خشک و نیمه خشک گسترش وسیعی دارند. این تحقیقق،به منظور بررسی منشا و شرایط تشکیل کانی پالیگورسکیت در دشت لیشتر گچشساران، واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد انجام شد. برایانجام این مطالعه، ابتدا بر اساس اطلاعات به دست آمده از عکس های هوایی و نقشه های توپوگرافی، اقدام به تفکیک واحدهای فیزیوگرافی شد ودر هر واحد، یک خاکرخ حفر و از افق های مختلف نمونه برداری شد. برای شناسایی کانی های رسی، بعد از حذف گچ، نمک های محلول، اکسیدهای آهن، کربنات ها و مواد آلی و جداسازی ذرات رس از یکدیگر، نمونه های خالص شده با منیزیم و پتاسیم اشباع و به ترتیب با اتیلنگلیکول و دمای 550 درجه سلسیوس تیمار و جداگانه با دستگاه پرتو پراش ایکس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که خاک-های منطقه در راسته های اینسپتی سول ها و آلفی سول ها قرار دارند. همچنین کانی پالیگورسکیت، به عنوان کانی غالب در خاک های منطقهشناخته شد. خاکرخ های مطالعه شده این منطقه دارای افق جیپسیک بوده و با توجه به بارندگی کم منطقه، پالیگورسکیت موجود در اینخاک ها از تغییرات در طول زمان حفظ شده است. منشا تشکیل پالیگورسکیت این منطقه می تواند علاوه بر مواد مادری، تشکیل آن در شرایطگچی و شوری گذشته بوده که به دلیل تشکیل افق جیپسیک، این کانی در طول زمان بدون تغییر باقی مانده است.

کانی پالیگورسکیت، منطقه نیمه خشک، خاک گچی، لیشتر