بازتاب فقر در تصاویر عصر قاجار؛ آلبوم لارنس لاکهارت (بر اساس نظریه جامعه‌شناسی بوردیو)

عکاسان مانند جامعه‌شناسان نسبت به معضلات اجتماعی مانند فقر تعلق خاطر دارند. در عکس‌های ثبت شده از ادوار مختلف تاریخ ایران می‌توان زوایایی از زندگی مردم و محیط پیرامون آنها از پوشش، خوراک و بناها تا مراسم و آیین‌ها و حتی زوایای زندگی اجتماعی از جمله فقر را دید. در این مقاله چگونگی بازنمایی فقر در تصاویر لاکهارت از ایران مورد بحث است. سوال پژوهش این است که آیا آنچه لاکهارت در تصاویر خود از جامعه ایرانی بازتاب داده را می‌توان فقر محسوب کرد؟ در پاسخ به این سوال از جامعه‌شناسی بوردیو و به‌ویژه نظریه میدان او بهره برده‌ایم. این پژوهش بر مبنای داده‌های کتابخانه‌ای و اسناد تصویری تدوین و نگارش یافته است و نتایج بررسی نشان می‌دهد تصاویر لاکهارت بیانگر فقری است که به‌رغم آغاز دوره مدرنیزه شدن ایران در عصر پهلوی همچنان گریبانگیر مردم بود. «تمدن بولواری» رضاشاه به شهرهای بزرگ و برخی مراکز خاص محدود می‌شد و با دور شدن از مرکز جامعه و زندگی واقعی در ایران بیشتر خود را نشان می‌داد. تضادی که در تصاویر لاکهارت دیده می‌شود، به شکل مناسبی بیانگر این وضعیت است، در حالی که در شهری مثل آبادان بزرگترین پالایشگاه نفتی جهان را داریم، در همان حال در شهرهایی مثل خرمشهر یا مشهد مردم با فلاکتی دست و پنجه نرم می‌کنند که ناشی از سیاست‌های حکومت است.

کلیدواژه ها:

فقر ، جامعه‌شناسی عکاسی ، ایران ، لارنس لاکهارت ، بوردیو