آیلین فیروزیان پور اصفهانی - دانشگاه دامغان
فردوس آقاگل زاده - دانشگاه تربیت مدرس
ارسلان گلفام - دانشگاه تربیت مدرس
عالیه کرد زعفرانلو کامبوزیا - دانشگاه تربیت مدرس

ارتباط میان زبان­شناسی، ترجمه و ایدئولوژی در دهه­های اخیر نظر بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است. محققان بر این باورند که هم زبان مبدأ و هم زبان مقصد دربرگیرنده ایدئولوژی پنهان می­باشند و بنابراین به نحوی بر انتخاب­های زبانی مترجمان تأثیر می­گذارند. بنابراین، می­توان اذعان داشت که مترجمان بالقوه با مجهز بودن به راهبردها، واژگان و ساختارهایی خاص به منظور انعکاس ایدئولوژی مد نظر خود و نیز مدیریت راهبردی بر اذهان مخاطبان خود، ممکن است آگاهانه یا ناآگاهانه تغییراتی را در صورت­های زبانی اعمال کنند. در این راستا در پژوهش حاضر سعی شده است که با بهره گرفتن از دستاوردهای رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی و الگوی نظری وندایک (2004) به کنکاش نقش راهبردها و ساختارهای نحوی، در چگونگی بازنمایی ایدئولوژی مترجمان فارسی پرداخته شود. بدین منظور این تحقیق در دو گام انجام شده است. در گام نخست، به بررسی گفتمان­های انگلیسی سیاسی- اجتماعی مکتوب رسانه­ای که در بازه زمانی سال­های 2015-2014 در ارتباط با ایران مطرح­شده پرداخته و سپس جهتِ یافتن تغییرات نحوی ایدئولوژیک اعمال­شده، در صدد مقایسه آنها با ترجمه فارسی مترجمان تلاش شده است. در گام نهایی، درصد راهبردهای نحوی ایدئولوژیک، محاسبه و نمونه­های مستخرج ترجمه­های فارسی بر اساس مربع ایدئولوژیک وندایک مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج یافت­شده به آشکارسازی نقش بسزای ساختارها و راهبردهای نحوی بکار بسته­شده، به ویژه حذف و اضافه، در جهت بازنمایی ایدئولوژی مترجمان فارسی اشاره دارد.

زبان شناسی و مطالعات ترجمه, تحلیل گفتمان انتقادی, ایدئولوژی, ساختارها و راهبردهای نحوی, متون سیاسی- اجتماعی