تنوعات معنایی واژه‌های مرکب مختوم به ستاک حال «یاب» در زبان فارسی: رویکرد صرف ساختی
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: پژوهش های زبان شناسی، دوره: 10، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JRLU-10-2_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 388
نویسندگان
گروه زبان شناسی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
گروه زبان شناسی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
گروه زبان شناسی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
پژوهش حاضر در چارچوب صرف ساختی به بررسی تنوعات معنایی واژه‌های مرکب مختوم به ستاک حال «یاب» در زبان فارسی پرداخته است. به‌این‌منظور، واژه‌های مدنظر از پیکره‌های درزمانی و همزمانی زبان فارسی گردآوری شدند. این واژه‌ها در مقوله‌های معنایی ویژگی شخص/ شئ عامل، ابزار و شخص عامل جای می‌گیرند و به دو مقولۀ عمدۀ واژگانی صفت و اسم تعلق دارند. بررسی درزمانی واژه‌های استخراج‌شده نشان داد فرضیۀ سنتی بسط مفهوم عامل به ابزار در زبان فارسی پاسخ‌گو نیست، بلکه در شکل‌گیری دو مفهوم عامل و ابزار واژه‌های مرکب مختوم به ستاک حال «یاب» از مفهوم ویژگی شخص / شئ عامل در زبان فارسی فرایند حذف موصوف دخیل است. در رخداد چنین فرایندی ترجمه قرضی واژه‌ها از زبان انگلیسی در زبان فارسی تأثیرگذار بوده است. نتایج این بررسی حاکی از آن است معنای آغازین ساخت را باید «ویژگی متمایزکننده هستاری مرتبط با مفهوم یافتن و جزء اول» دانست که به‌عنوان انتزاعی‌ترین همبستگی صورت و معنای ناظر بر عملکرد واژه‌های مرکب ساخت [x-ستاک حال «یاب»] در زبان فارسی است. براساس داده‌های گردآوری‌شدۀ پژوهش حاضر، این ساخت بیشترین تعداد واژه‌های استخراج‌شده را به خود اختصاص داده است. به‌نظر می‌رسد حذف موصوف «شخص» منجربه شکل‌گیری طرح‌واره‌ای با معنی «شخص انجام‌دهندۀ عمل یافتن در ارتباط با مفهوم جزء اول» شده است. نظیر چنین طرح‌واره‌ای با حذف موصوف «دستگاه / نرم‌افزار» در شکل‌گیری طرح‌وارۀ ابزار با معنی «شئ انجام‌دهندۀ عمل یافتن در ارتباط با مفهوم جزء اول» به‌کار رفته است.کلیدواژه ها
صرف ساختی, تنوع معنایی, کلمه مرکب, طرح‌واره ساختی, ستاک حالاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.