میدان معناشناختی «زهد» در قرآن و بازتاب آن در دیوان شریف رضی

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 216

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_NRGS-6-2_005

تاریخ نمایه سازی: 12 بهمن 1399

چکیده مقاله:

زهد پدیده‌ای نفسانی است و ریشه‌های عمیق فرهنگی و دینی در میان ملت‌ها دارد. ملت‌ها از زهد به تعابیر مختلف یاد می‌کنند و در فرهنگ اسلامی ازجمله مفاهیمی است که تأثیر مستقیم و بسزایی بر زندگی فردی و روابط اجتماعی میان افراد دارد. در این پژوهش با شیوۀ وصفیتحلیلی، موضوع زهد، بررسی و میدان معناشناسی آن ترسیم می‌شود؛ همچنین رابطه میان اجزای پیشرفته سیستماتیک آن و دیگر واژگان اخلاقی مرتبط با آن در قرآن کریم کشف می‌شود و چه‌بسا هریک از این اجزاء به‌خودی‌خود، سیستم معنایی دیگر (زیرسیستم) را تشکیل دهند که به ترسیم یک شبکه معنایی گسترده منجر می‌شود. سپس ابعاد فنی آن در دیوان عالم و شاعر بزرگ شیعی، شریف رضی، واکاوی می‌شود و میزان قدرت و توانایی شاعر در فهم الفاظ و معانی قرآن را به دنبال بیداری روحی و گرایش فکری عصر عباسی آشکار می‌کند و تلاش دارد تا با صبغه‌ای تعلیمی، ارزش‌های اسلامی و مخصوصاً شیعی را آشکار کند. درنهایت به‌کارگیری میدان معناشناختی زهد ایجابیِ سیدشریف رضی با رویکرد تعلیمی مملو از اشارات فراوانی است که با آمیخته‌ای از عاطفه و حکمت و اسالیب بیانی همراه شده است و با استناد به آیات قرآنی و با صبغه شیعی، برنامه کاملی را برای زندگی دنیوی و اخروی ارائه می‌دهد.

نویسندگان

نصرا... شاملی

استاد زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

علی بناییان اصفهانی

عضو هیات علمی دانشگاه معارف قرآن، اصفهان، ایران

فایزه پسندی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • آمدی تمیمى، عبد الواحد بن محمد (1366ش)، غرر الحکم ودرر ...
  • ابن الأثیر، علی بن محمد (1385ق)، الکامل فی التاریخ، بیروت: ...
  • الجوزیه، ابن قیم (1994م)، بدائع الفواید، تحقیق بشیر محمد عیول، ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم بن على (1414ق). لسان العرب، ...
  • پالمر، فرانک.ر (1366ش)، معنی‌شناسی، ترجمۀ کورش صفوی، چاپ اول، تهران: ...
  • حسن، محمد عبد الغنی (د.ت)، الشریف الرضی، قاهره: دار المعارف. ...
  • راغب الإصفهانی، ابولقاسم حسین بن محمد (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن‏، ...
  • زبیدی، محمد مرتضى (1414ق)، ‏تاج العروس من جواهر القاموس، محقق ...
  • شریف الرضی، محمد بن حسین (د.ت)، دیوان، بیروت: دار صادر. ...
  • شعراوی، احمد ابراهیم (1969م)، الأمویون أمراء الأندلس الأول، بیروت: دارالنهضه ...
  • ضیف، شوقی (1976م)، العصر العباسی الأول، مصر: دار المعارف. ...
  • طبرسی، ابوعلی الفضل بن الحسن (1351ش)، تفسیر مجمع البیان، ترجمۀ ...
  • عاملی، السید محسن الأمین (1403ق)، أعیان الشیعه، تحقیق: حسن الأمین، ...
  • عبدالحلیم، رافع اسعد (١٩٧٥م)، شعر الزهد والتصوف فی القرنین 3و4ق، ...
  • علی‌زاده، محمدجواد (1374ش)، زهد راستین، مشهد: سعید. ...
  • فاخوری، حنا (1385ش)، تاریخ الأدب العربی(الأدب الحدیث)، قم: منشورات ذوی ...
  • فروخ، عمر (1972م)، تاریخ الأدب العربی، بیروت: دار العلم للملایین. ...
  • فیصل، شکری (1965م)، أبوالعتاهیه اشعاره واخباره، دمشق: مطبعه الجامعه. ...
  • قثامی، سفیر (2008م)، شعر الدعوه الإسلامیه، عربستان سعودی: دانشگاه مدینه ...
  • قمی، الشیخ عبّاس (1389ق)، الکنى والألقاب، نجف: المطبعه الحیدریه. ...
  • کاشانی، عزالدین محمود (1325ش)،‌ مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه، تصحیح: ...
  • کلینى، محمد بن یعقوب (1429ش)، ‏اصول کافی، قم: دار الحدیث‏. ...
  • مجلسى، محمد باقر (1403ق)، بحار الأنوار، بیروت:‏ دار إحیاء التراث ...
  • محمدحسین، محمد (1980م)، تحقیق فی دیوان الأعشى الکبیر، بیروت: مؤسسه ...
  • نورالدین، حسن‌جعفر (1411ق)، الشریف‌الرضی حیاته وشعره، بیروت: دارالکتب العلمیه. ...
  • نورى، حسین‌بن محمد تقى (‏1408ق‏)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل،‏ ...
  • نوفل، محمد (1981م)، المختار من الشعر والشعراء فی العصر العباسی، ...
  • طباطبایى، سید محمد حسین (1417ق)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: ...
  • القاسانى، کمال الدین عبدالرزاق (۱۴۱۳ق)، شرح منازل السائرین، تحقیق و ...
  • بحرانی، ابن میثم (1375ش)، شرح نهج البلاغه، مشهد: بنیاد پژوهش‌های ...
  • قمی، عباس (1363)، سفینة البحار و مدینه الحکم و الاثار، ...
  • نمایش کامل مراجع