مریم دیانت خواه - دانشجوی دکتری، زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب ، تهران ، ایران
ابوالقاسم رادفر - استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،تهران،ایران

       یکی از ویژگی‌های مهم شعری شاعران سبک خراسانی کاربرد واژگان و اصطلاحات علمی‌ و بهره بردن از آن‌ها برای مضمون‌سازی است. شاعران سبک خراسانی آغازگر استفاده از علوم مختلف مانند نجوم، پزشکی، گیاه‌شناسی، جانورشناسی و کانی‌شناسی بوده‌اند. در این مقاله که به روش کتابخانه‌ای صورت گرفته است، واژگان، اصطلاحات، تشبیه‌‌ها، استعاره‌‌ها و مضامین ساخته‌شده با برخی احجار کریمه مانند الماس، پیروزه، درّ، زمزد، عقیق و یاقوت بررسی شده است و مسائل ادبی مطرح‌شده درباره‌ی این احجار کریمه در دیوان‌های رودکی، فردوسی، فرخی، عنصری، منوچهری، فخرالدین اسعد گرگانی، اسدی و ناصرخسرو تحلیل شده و با کتاب‌های علمی‌کانی‌شناسی از جمله: جواهرنامه‌ی نظامی ‌(کهن‌ترین جواهرنامه به فارسی ـ نوشته‌شده در سال 592 ه. ق.)، جامع‌العلوم ستینی (کهن‌ترین دانش‌نامه‌ای که در آن علم الجواهر به صورت علمی‌مستقل یاد شده است)، عرایس الجواهر و النفایس الاطایبتألیف  ابولقاسم عبدالله کاشانی و تنسوخ‌نامه ایلخانی و آثار دیگر تطبیق داده شده است. نتیجه‌ی حاصل از این پژوهش این است که شاعران سبک خراسانی تنها به رنگ و شکل ظاهری این کانی‌ها توجه داشته‌اند؛ اما از خواص طبی و شیمیایی آن‌ها صحبتی به میان نیاورده‌اند.

احجار کریمه, سبک خراسانی, مضمون‌سازی, واژگان و اصطلاحات