علی هوشمند ایینی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودبار

در اواخر قرن 20 ام دو مقوله مهم در بحث مدیریت آب مطرح شدند.اولین و اصلی ترین مسئله ،تامین آب سالم مورد نیاز برای جمعیت بشر و بطور مشخص تمرکز به این پرسش که چگونه می توان منابع آب موجود را برای نسل حال و آینده مدیریت کرد. دوم اینکه جهان شاهد افزایش بی سابقه ساخت سدهای بزرگ بود، در پایان جنگ جهانی دوم تقریبا 5000 سد بالای 15 متر در سرتاسر دنیا وجود داشت این عدد در سال 1999 به 45000 با هزینه تقریبی 2 تریلیون دلاررسید. با بالا رفتن هزینه ها این سوال توسط کمیته سدهای جهان WCD) مطرح شد که آیا ساخت تمام این سدها در توسعه و مدیریت انرژی موثر بوده است چهار سال بعد این کمیته به این نتیجه رسید که گرچه سدها نقش بسزایی در توسعه بشر دارند اما هزینه های اقتصادی ، اجتماعی و زیست محیطی بالای غیر قابل قبولی را نیز با خود به همراه دارند.برای رفع و یا کم نمودن این مشکل در بعضی موارد انتخاب گزینه ای به نام برداشت سدها مطرح شده است.در این مقاله پارامترها و ملاحظاتی که باید در مطالعات برداشت سد لحاظ کنیم و اثرات و نتایجی که در نتیجه برداشت سدها رخ می دهد شرح داده می شود. همچنین معادلات مربوط به فرآیند شکاف سدها و اثر آن بر روی رسوبات پشت مخزن و فرآیند شکاف که تحت عنوان فرسایش تنگ شونده نامیده می شود ، ارائه ، و وقوع پدیده فرسایش پس رونده نیز که از پدیده های مهم در اثر برداشت سدها می باشد و باعث تغییرات در اکوسیستم رودخانه می شوند نیز بیان می شود.

برداشت سدها ، فرسایش پس رونده ، فرسایش تنگ شونده ، ترمیم اکوسیستم رودخانه