نئوعثمانی گری و چالشهای آن برای ج.ا.ایران(دوره زمانی 2002-2012)

سیاست جدید خارجی ترکیه در طی بیش از یک دهۀ اخیر «نئوعثمانی‌گرایی» نامیده شده است. ترکیه در کنار حفظ مناسبات خود با غرب، برای برقراری و توسعه مناسبات سیاسی با کشورهای منطقۀ خاورمیانه، به ویژۀ کشورهای واقع در حوزۀ تاریخی امپراطوری عثمانی تلاش می‌کند. هدف این پژوهش به دنبال واکاوی و تبیین ابعاد سیاست خارجی جدید نئوعثمانی ترکیه است و درپی این است که چه چالش‌هایی برای جمهوری اسلامی ایران به همراه دارد. رویکرد نظری این مقاله مبتنی بر رویکرد سازه‌انگاری است و بر این فرض استوار است که سیاست خارجی جدید ترکیه بازتعریفی گفتمانی است که ریشه در نحوۀ شکل‌گیری و تکوین هویت تاریخی آن دارد و برای این منظور مبدعان سیاست خارجی نئوعثمانی‌گرایی براساس اسناد منتشر شده و خط مشی پیش گرفته طی یک دهه از انتقال قدرت به حزب عدالت و توسعه، سعی دارند تا هویت تاریخی ترکیه را با ارزش غربی حاکم بر آن پیوند دهند. فرضیه این پژوهش اشاره دارد که یکی از محورهای اصلی سیاست خارجی جدید ترکیه و دکترین نئوعثمانی گری، نفوذ گسترده و افزایش نقش و مداخلات خود در منطقۀ خاورمیانه به ویژه سوریه و عراق است، به صورتی که ‌ترکیه باید نقش پررنگ، فعال و متناسب با تاریخ پرشکوه گذشته خود در دوره عثمانی و عمق جغرافیایی خود ایفا کند. این رویکرد در بسیاری از موارد می‌تواند چالش‌های و تأثیراتی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران داشته باشد و نفوذ منطقه‌ای را تحت‌تأثیر قرار دهد. بر این اساس سیاست خارجی جدید نئوعثمانی این کشور بازتاب‌های جدی بر مناسبات آن با کشورهای اطراف به دنبال داشته است. توسعه این سیاست خارجی به رغم تأثیرات مثبت آن بر روابط با ایران طی دهه 2002 تا 2012، چالش‌های متعددی برای ایران به دنبال داردکه در این مقاله به بخشی از آنان می پردازیم.  

کلیدواژه ها:

Neo-Ottomanism ، Turkey's Foreign Policy ، Iran ، Constructivism ، Challenge ، نئوعثمانی‌گرایی ، سیاست خارجی ترکیه ، ایران ، سازه‌انگاری ، چالش