اهمیت نقش و جایگاه دیپلماسی فرهنگی در بسط روابط ایران و ازبکستان

«دیپلماسی فرهنگی» رویکردی است مبتنی بر نقش و جایگاه عوامل پیوندگر «فرهنگ» در روابط میان کشورها و ملت­ها. هدف نهایی این­گونه از دیپلماسی- در یک فضای صمیمانه، همگرا و بدور از تشنج، ارائه یک تصویر مطلوب از روابط همه­جانبه، بر اساس اشتراکات تمدنی- فرهنگی و هویتی میان کشورهاست. روابط ایران و ازبکستان با وجود علقه و عقبه­های غنی فرهنگی در طول کمتر از سه دهه (از1991م)، همواره دچار ضعف و نوسان بوده است. با مرگ اسلام کریم­اف (2 سپتامبر 2016) و روی کار آمدن شوکت میر­ضیایف (14 دسامبر 2016)، فصل جدیدی در روابط خارجی ازبکستان با سایر کشورها و از جمله ایران آغاز شد. بر­اساس سیاست تداوم و تغییر با کمی انعطاف بیشتر، دولت جدید خواستار تعمیق و گسترش روابط دوستانه با ایران است. در­این راستا سوال اصلی مقاله پیشرو این گونه است؛ با عطف به پیشینه تاریخی- تمدنی ایران در آسیای مرکزی به­طور عام و ازبکستان به طور خاص، ایران و ازبکستان چگونه می­توانند روابط همگرا و روبه جلویی داشته باشند؟ از‌آنجایی که ازبکستان (همانند اغلب جمهوری­های آسیای مرکز) عقبه تمدنی و فرهنگی ایران به حساب می­آید، دو کشور قادرند در چارچوب «دیپلماسی فرهنگی»­، ضمن خنثی کردن زمینه‌های تهدید، روابط همگرا و روبه رشدی را در همه­ زمینه­ها دنبال نمایند. از­این­حیث در روابط و تعاملات فرهنگی- تمدنی ایران و ازبکستان، مؤلفه‌هایی همچون اسلام به‌عنوان دین مشترک، زبان فارسی، مفاخر مشترک، حضور فرهنگ ایران در ازبکستان، جذابیت‌های میراث تمدنی، تاریخی و طبیعی، توریسم، اقتصاد و... وجود دارد که می‌تواند موجب تقویت روابط دو کشور شود.«دیپلماسی فرهنگی» رویکردی است مبتنی بر نقش و جایگاه عوامل پیوندگر «فرهنگ» در روابط میان کشورها و ملت­ها. هدف نهایی این­گونه از دیپلماسی- در یک فضای صمیمانه، همگرا و بدور از تشنج، ارائه یک تصویر مطلوب از روابط همه­جانبه، بر اساس اشتراکات تمدنی- فرهنگی و هویتی میان کشورهاست. روابط ایران و ازبکستان با وجود علقه و عقبه­های غنی فرهنگی در طول کمتر از سه دهه (از1991م)، همواره دچار ضعف و نوسان بوده است. با مرگ اسلام کریم­اف (2 سپتامبر 2016) و روی کار آمدن شوکت میر­ضیایف (14 دسامبر 2016)، فصل جدیدی در روابط خارجی ازبکستان با سایر کشورها و از جمله ایران آغاز شد. بر­اساس سیاست تداوم و تغییر با کمی انعطاف بیشتر، دولت جدید خواستار تعمیق و گسترش روابط دوستانه با ایران است. در­این راستا سوال اصلی مقاله پیشرو این گونه است؛ با عطف به پیشینه تاریخی- تمدنی ایران در آسیای مرکزی به­طور عام و ازبکستان به طور خاص، ایران و ازبکستان چگونه می­توانند روابط همگرا و روبه جلویی داشته باشند؟ از‌آنجایی که ازبکستان (همانند اغلب جمهوری­های آسیای مرکز) عقبه تمدنی و فرهنگی ایران به حساب می­آید، دو کشور قادرند در چارچوب «دیپلماسی فرهنگی»­، ضمن خنثی کردن زمینه‌های تهدید، روابط همگرا و روبه رشدی را در همه­ زمینه­ها دنبال نمایند. از­این­حیث در روابط و تعاملات فرهنگی- تمدنی ایران و ازبکستان، مؤلفه‌هایی همچون اسلام به‌عنوان دین مشترک، زبان فارسی، مفاخر مشترک، حضور فرهنگ ایران در ازبکستان، جذابیت‌های میراث تمدنی، تاریخی و طبیعی، توریسم، اقتصاد و... وجود دارد که می‌تواند موجب تقویت روابط دو کشور شود.

کلیدواژه ها:

Central Asia ، Iran ، Uzbekistan ، Cultural Diplomacy ، Constructivism ، آسیای مرکزی ، ایران ، ازبکستان ، دیپلماسی فرهنگی ، سازه‌انگاری.