ارزیابی ویژگی‌های کمّی و کیفی برنج (Oryza sativa L.) رقم طارم هاشمی در سامانه‌های زراعی متداول، کم‌نهاده و ارگانیک در استان مازندران

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه بوم شناسی کشاورزی، دوره: 11، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_AGRY-11-3_023
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 359
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

رحمان عرفانی

سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، آمل، ایران

همت اله پیردشتی

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

رحمت عباسی

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

محمد زمان نوری

سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، آمل، ایران

چکیده

با توجه به نوپا بودن کشت ارگانیک برنج در استان مازندران و وجود پتانسیل­های فراوان جهت‌گذار از کشاورزی متداول به کشاورزی ارگانیک، پژوهش حاضر به‌منظور ارزیابی ویژگی­های کمّی و کیفی برنج (Oryza sativa L.) در سامانه­های مختلف زراعی متداول، کم­نهاده و ارگانیک طی سال‎های 1394 و 1395 در سه منطقه مختلف استان مازندران (شهرستان‎ بابل، فریدونکنار و آمل) اجرا شد. برای سامانه­های زراعی ارگانیک، کم‌نهاده و متداول به‌ترتیب، سه‎، چهار و شش مزرعه در این شهرها انتخاب شدند. مزارع انتخابی حداقل طی سه سال گذشته از همان سامانه زراعی مشابه استفاده کرده بودند. در سامانه زراعی ارگانیک، از کود مرغی و کودهای زیستی شامل: ازتوباکتر و بارور2 و جهت مبارزه با آفات و بیماری از زنبور تریکوگراما، فرمون­های جنسی، قارچ­کش­ها و حشره­کش­های زیستی استفاده شد. در سامانه زراعی کم‌نهاده، نهاده­های خارجی تولید، مانند کودهای شیمیایی و آفت‌کش­ها در مقایسه با کشت متداول به حداقل رسانده شد. نتایج نشان داد که در دو منطقه بابل و آمل، سامانه زراعی متداول و کم­نهاده عملکرد دانه بیش‌تری در مقایسه با ارگانیک داشتند. در بین سه منطقه نیز بالاترین عملکرد دانه (33/4978 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد زیستی (33/8532 کیلوگرم در هکتار) گیاه در منطقه فریدونکنار و در سامانه کم‏نهاده به­دست آمد. این مقدار عملکرد به‏ترتیب 73/4 و 80/2 درصد و 90/29 و 12/29 درصد از دو سامانه متداول و ارگانیک بیش‌تر بود. از نظر صفات کیفی نیز علی‌رغم درصد بالاتر پروتئین دانه در سال‌های 1394 و 1395 به­ترتیب (27/6 و 01/4 درصد) در کشت متداول، بیش‌ترین راندمان تبدیل (05/68 و 05/69 درصد) و برنج کامل (70/64 درصد)، طول دانه پس از پخت (46/13 میلی‌متر)، کم‌ترین درصد پوسته نیز در سال­های 1394 و 95 به­ترتیب (47/22 و 86/21 درصد)، سبوس (47/9 و 08/9 درصد) و برنج خرده (00/4 و 14/2 درصد) در کشت ارگانیک حاصل شد. بنابراین کشت کم‌نهاده از نظر کمیت تولید و مصرف کم‌تر نهاده‏های شیمیایی، سامانه زراعی مناسب‏تری شناخته شد، ولی از نظر کیفی و به‌ویژه راندمان تبدیل، کشت ارگانیک بهتر از دو سامانه زراعی دیگر بود. با این‏حال در شرایط فعلی و با در نظر گرفتن عملکرد دانه و نیز کیفیت محصول به‏دست آمده می‏توان سامانه زراعی کم‏نهاده را به‏کشاورزان توصیه نمود.

کلیدواژه ها

کشت ارگانیک, متداول, برنج, عملکرد, آمیلوز

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.