برآورد ضریب کیفیت موج برشی(Qs) برای شرق ایران

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه زمین ساخت، دوره: 3، شماره: 12
  • کد COI اختصاصی: JR_TECT-3-12_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 291
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

نرگس افسری

۱. استادیار، گروه مهندسی عمران، واحد نوشهر،

سید امین یحییزاده واقفی

۲. کارشناسیارشد،گروه مهندسی عمران، واحد

فتانه تقیزاده فرهمند

۳. دانشیار، گروه فیزیک، واحد قم، دانشگاه

چکیده

کاهیدگی امواج لرزه­ای در زمین، یکی از خواص مهم ساختار زمین بشمار می­آید و مطالعات انجام شده بر روی آن نشان می­دهد که کاهیدگی امواج لرزه­ای با لرزه­خیزی، زمین­ساخت و ویژگی­های فیزیکی محیط انتشار امواج ارتباط دارد و به صورت عکس ضریب کیفیت (Q) بیان می­شود. هدف از این پژوهش، برآورد ضریب کیفیت موج برشی به روش کاهش طیفی برای خراسان رضوی و خراسان جنوبی، محصور به 36-32 درجه عرض شمالی و 62-56 درجه طول شرقی است که در ایالت لرزه­زمین­ساختی شرق ـ ایران مرکزی قرار دارد و بارها توسط زمین­لرزه­های مخرب، ویران شده است. بدین منظور، ضریب کیفیت امواج برشی (QS) برای هفت باند فرکانسی 2-1، 4-2، 6-3، 8-4، 12-6، 16-8 و 24-12 هرتز با بسامدهای مرکزی 5/1، 3، 5/4، 6، 9 ،12 و 18 هرتز برای گستره مورد مطالعه با استفاده از داده­های شتابنگاری ثبت شده از زمین­لرزه10 مه سال 1997 میلادی قائن­ـ­اردکول، توسط شبکه شتابنگاری، وابسته به مرکز تحقیقات مسکن و شهرسازی(BHRC)، برآورد شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، رابطه وابستگی بسامدی ضریب کیفیت امواج مستقیم S برای مولفه­T ،  و برای مولفه L،  است. همچنین رابطه وابستگی بسامدی میانگین ضریب کیفیت امواج برشی دو مولفه افقی به صورت  بدست آمده است. مقدار ضریب کیفیت بدست آمده در بسامد مرجع 0/1هرتز (Q0) کمتر از 200 است. این امر نشان دهندة آن است که ناحیة مورد بررسی علاوه بر اینکه از نظر زمین­ساختی و لرزه­خیزی کاملا فعال است و دارای کاهیدگی و ناهمگنی زیادی می­باشد. نتایج بدست آمده با ساختار رسوبی منطقه مطابقت دارد. همچنین نتایج به دست آمده در این مطالعه برای Q0 و  رابطة وابستگی فرکانسی، با پژوهش­های انجام گرفته برای دیگر مناطق لرزه­خیز ایران ( مانند آوج، اردبیل واقع در شمال­غرب ایران ) و برخی نقاط دیگر جهان ( مانند  منطقه کانتو در ژاپن، ناحیه کچ در گجرات هند)، همخوانی خوبی دارد و جذب زیاد و ضریب کیفیت کوچک برآورد شده برای گستره مورد مطالعه  قابل انتظار است. زیرا به طور کلی مناطقی که از نظر زمین ساختی و زمین شناسی مشابهند، مقادیر ضریب کیفیت و وابستگی فرکانسی مشابهی  دارند.

کلیدواژه ها

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.