فریبا کرمی - استاد گروه ژیومورفولوژی دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز
ابوالفضل قنبری - هییت علمی دانشگاه تبریز
داود حسن دوست فرحانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد آمایش سرزمین، دانشگاه تبریز

مهم‌ترین اصل در زمینه‌ی پدافند غیرعامل انتخاب مکان مناسب با ضریب امنیت مکانی بالا به منظور حفظ و سلامت مراکز حیاتی و حساس می‌باشد. هدف از این پژوهش، مکان‌یابی سایت-های مناسب جهت استقرار مراکز حساس و حیاتی در شهرستان بجنورد می باشد. استان خراسان شمالی یکی از استان‌های مرزی ایران به شمار می‌رود و شهرستان بجنورد به عنوان مرکز استان است. همین امر باعث استقرار تاسیسات حساس و مهمی مانند؛ بیمارستان‌های مرکزی، سیلوهای گندم، شهرک‌های صنعتی، پاسگاه های نظامی و غیره در این شهرستان شده است که هرکدام دارای فعالیت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای هستند. داده‌های این پژوهش بوسیله مطالعات کتابخانه-ای و اسنادی و توزیع پرسشنامه بین کارشناسان (سازمان‌ها و ادارات) و متخصصان این حوزه، براساس اصول پدافند غیرعامل گردآوری شدند. برای انجام پژوهش از مدل تلفیقیANP - Fuzzy استفاده شد. معیارهای طبیعی و انسانی پژوهش، شامل زیرمعیارهای شیب، جهت شیب، مناطق حفاظت شده، لیتولوژی، فاصله از گسل، فاصله از مرز، شهر، روستا، راه‌های مواصلاتی و غیره انتخاب شدند. جهت پردازش داده‌های پرسشنامه، از نرم افزار Super Decision ، که مبتنی بر مدل ANP است، استفاده و ضریب اهمیت هر یک از فاکتورها در نرم افزارArc GIS با لایه‌ی مورد نظر ضرب شد. در نهایت به فازی سازی نقشه‌ها و روی‌هم گذاری لایه‌های فازی اقدام شد. نتیجه‌ی تحقیق نشان داد که مناسب‌ترین پهنه‌ها برای استقرار مراکز حیاتی و حساس، کمربند میانی، شرق و جنوب شرقی شهرستان بجنورد می‌باشد و نامناسب‌ترین پهنه‌ها؛ شمال (کمربند مرزی)، جنوب غرب و پیرامون شهر بجنورد می‌باشد.

مکان‌یابی, پدافندغیرعامل, سایت‌های حیاتی و حساس, مدل FANP, شهرستان بجنورد