ارزیابی تفکیک اراضی مسکونی و تجاری از منظر شاخص های تفکیک و ذینفعان عرصه زمین؛ مطالعه موردی: منطقه یک و سه شهر تبریز

اکثر فعالیت‌های بشر بر روی زمین شکل می‌گیرد، و عاملی موثر در حیات بشری می‌باشد. بر این اساس هدف اصلی پژوهش، ارزیابی تفکیک اراضی مسکونی و تجاری از منظر شاخص‌های تفکیک زمین در منطقه یک و سه شهر تبریز می‌باشد. پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت کاربردی می‌باشد، که جهت جمع‌آوری داده از روش میدانی با ابزار پرسشنامه بهره‌گرفته شده است. ساخت پایگاه اطلاعاتی برای قطعات زمین، برمبنای شاخص‌های پژوهش در نرم‌افزار 10.4 ArcGIS صورت گرفت. جهت تجزیه تحلیل داده‌های پرسشنامه از آزمون‌های آماری ویلکاکسون، یومن ویتنی، کروسکال‌والیس و ضریب همبستگی اسپیرمن در نرم‌افزارSPSS 24 بهره گرفته شد. پرسشنامه طراحی شده در قالب شاخص‌های هندسی با مولفه‌های مساحت، تناسب و شکل با 8 سوال، دسترسی با 4 سوال، ارزش منطقه‌ای با 4 سوال و شاخص انسانی- مدیریتی با 4 سوال در چارچوب طیف لیکرت پنج‌تایی طراحی گردید. اعتبار سئوالات به‌صورت اعتبار صوری برآورد شد. پایایی پرسشنامه برابر با ضریب قابل قبول 76/0 بود. جامعه آماری را مجموع جمعیت منطقه یک و سه برابر با 448121 نفر تشکیل می‌دهد که با استفاده از فرمول کوکران در سطح اطمینان 95 درصد و ضریب خطای 5 درصد نمونه 384 نفری برآورد شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که براساس شاخص‌های تفکیک زمین، کاربری‌های مسکونی و تجاری دارای تفکیک مناسب نمی‌باشند؛ که در این مسئله نقش معابر پررنگ‌تر از سایر موارد است. نتایج سنجش هم‌راستایی نظرات کارشناسان، بنگاهیان، صاحبان املاک و مردم عادی در مورد کیفیت تفکیک زمین با وضعیت آن در وضع موجود برپایه شاخص‌های پژوهش، نشان داد که نظرات کارشناسان با بیشترین فراوانی در شش مورد در منطقه یک و در هفت مورد در منطقه سه دارای هم‌راستایی است. در ادامه براساس نظرات سه طیف مذکور، عامل ارزش منطقه‌ای زمین در منطقه یک و عامل انسانی - مدیریتی در منطقه سه به عنوان بخشی از عوامل موثر در تفکیک نامناسب اراضی ارزیابی شد.

کلیدواژه ها:

تفکیک اراضی ، زمین ، ارزش منطقه ای زمین ، مدیریت شهری ، تبریز