زینب محسنی پور - کارشناس ارشد میکروبیولوژی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده علوم، گروه زیستشناسی
مهدی حسن شاهیان - استادیار میکروبیولوژی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده علوم، گروه زیستشناسی

مقدمه: بیوفیلم‏های میکروبی از میکروارگانیسم‏های محصور در ماتریکسی از پلیمر‏های خارج سلولی تشکیل شده‏اند. سازمان‏یابی سلول‏ها در ساختار یک بیوفیلم موجب کاهش اثر‏بخشی ترکیبات ضد‏میکروبی شده و مهار میکروارگانیسم‏ها را دشوار‏تر می‏کند. با توجه به مشکلات ناشی از تشکیل بیوفیلم‏ها در صنعت و پزشکی و همچنین گسترش مقاومت‏های دارویی، دستیابی به شیوه‏های نوین، به منظور مهار میکروارگانیسم‏های مقاوم به ویژه در شکل بیوفیلمی الزامی است. از این‏رو در این پژوهش، قابلیت مهاری عصاره‏های Tamarix hispidaبر فرم منفرد و بیوفیلمی 6 باکتری پاتوژن بررسی شد‏‏. مواد و روش ها: اثر‏بخشی عصاره‏ها بر فرم منفرد با آزمون انتشار دیسک تعیین و مقادیر MICو MBC به روش ماکروبراث دایلوشن به دست آمد. آثار ضد ‏بیوفیلمی عصاره‏های T. hispida نیز با روش میکروتیتر پلیت بررسی شد. نتایج: در این پژوهش، قابلیت عصاره‏های گیاه گز در مهار فرم منفرد و بیوفیلمی باکتری‏های پاتوژن تایید و مشخص شد که نوع اتانولی عصاره در مهار میکروارگانیسم‏ها کارآمدتر از نوع متانولی است. اثر مهاری عصاره‏ها بر ساختار‏های بیوفیلمی هر باکتری به نوع حلال و غلظت عصاره وابسته بوده و بیش‏ترین اثر مهاری بر پدیده‏ تشکیل بیوفیلم باکتری استافیلوکوکوس اورئوس (35/87 درصد) مشاهده شد. بیش‏ترین تخریب ساختار‏های بیوفیلمی در تیمار با عصاره‏های T. hispida در باکتری استرپتوکوکوس پنومونیه (71/62 درصد) مشاهده شد. عصاره‏های یاد شده موجب کاهش درخور توجهی در فعالیت متابولیکی بیوفیلم‏ها نیز بودند که باسیلوس سرئوس بیش‏ترین کاهش (34/88 درصد) را در این سنجش نشان داد. بحث و نتیجه ‏گیری: بر اساس نتایج این مطالعه قابلیت بالای عصاره‏های T. hispidaدر مقابله با باکتری‏های انتخابی تایید و این عصاره‏ها به عنوان گزینه‏ مناسبی در مقابله با سویه‏های یاد شده پیشنهاد شدند.

بیوفیلم, Tamarix hispida, باکتری‏های پاتوژن, مقاومت دارویی, آثار ضد‏میکروبی