الهام محمدیان - کارشناس ارشد سیستماتیک اکولوژی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
ناصر کریمی - استادیار فیزیولوژی گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
بهنام راسخ - دکتری بیوشیمی، گروه پژوهشی میکروبیولوژی و بیوتکنولوژی، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران
حمیدرضا قاسمپور - دانشیار مهندسی شیمی و بیوتکنولوژی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران
سوما دهلوی - کارشناس ارشد سیستماتیک اکولوژی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

مقدمه: وجود پالایشگاه‏های متعدد در ایران، اهمیت تصفیه پساب را توجیه می‏کند. ریز جلبک‏ها با توجه به تنوع و کاربرد‏ فراوان، در این امر برتری دارند. از ریزجلبک‏های موثر، می‏توان به باسیلاریوفایت، که به دیاتومه‏ها معروف هستند، اشاره کرد که از نظر اکولوژی بسیار موفق هستند. بهترین روش، جستجوی دیاتومه‏ها در محل آلودگی است. با توجه به مطالعات پالمر، با شناسایی گونه‏های مقاوم، می‏توان از آن‏ها به عنوان یک شاخص آلودگی آلی، برای تخمین کیفیت آب استفاده کرد. محاسبه حجم زیستی هر سلول، به عنوان اندازه‏گیری توده زیستی نسبی است. با مطالعه دیاتومه‏های سیستم تصفیه پساب خروجی شرکت پالایش نفت کرمانشاه، علاوه بر کمک به غنای گونه‏ای کشور، می‏توان گونه‏های مقاوم به آلودگی نفتی را شناسایی و معرفی کرد، تا در مطالعات بعدی برای تصفیه زیستی استفاده شود‏‏. مواد و روش‏‏ها: از 6 ایستگاه تعیین شده در سیستم تصفیه پساب شرکت پالایش نفت کرمانشاه، نمونه‏برداری انجام شد. پس از انتقال به آزمایشگاه و با تهیه سری رقت از نمونه‏ها در محیط بی جی مایع، و در طی پاساژهای متوالی و متعدد ریزجلبک‏ها خالص‏ شدند. سپس، دیاتومه‏ها با کلونی‏‏های قهوه‏ای در پلیت‏های جدید پاساژ داده شدند. نمونه‏ها توسط میکروسکوپ نوری و با استفاده از کلید‏های شناسایی معتبر، شناسایی شدند. میانگین مساحت و حجم زیستی سلول‏ها، بر حسب میکرو‏متر مربع با استفاده از روش هیلبراند[i]، محاسبه شد. نتایج: عدم رشد باکتری در محیط نوترینت آگار پس از 48 ساعت، نشان دهنده موثر بودن روش خالص‏سازی به کار برده شده با استفاده از آنتی‏بیوتیک کلرامفنیکل بود. همچنین، در این پژوهش، با استفاده از کلید‏های شناسایی معتبر رده‏های مختلفی از دیاتومه‏ها شناسایی شد، که بیشتر به جنس‏های نویکولا، نیتزسشیا و فراستولیا متعلق بودند. در میان جنس‏ها و گونه‏های شناسایی شده، گونه فراجیلاریا کاپوسینا دارای بیش‏ترین حجم زیستی در سلول بود. بحث و نتیجه‏گیری: در بررسی جنس‏ها و گونه‏های سیستم تصفیه پساب شرکت پالایش کرمانشاه، به علت آلودگی، تنوع دیاتومه‏ها بسیار پایین بود. بسیاری از جنس‏های شناسایی شده مطابق با گزارشات قبلی بود. فراجیلاریا کاپوسینا حجم بیشتر توده زیستی نسبی را تشکیل داد. بر طبق جنس‏های شناسایی شده و شاخص پالمر، پساب خروجی شرکت پالایش نفت کرمانشاه، آلودگی کمابیش بالایی دارد. همچنین، با توجه به این پژوهش، می‏توان جنس‏های فراجیلاریا و پینولاریارا به عنوان جنس‏های جدید مقاوم به آلودگی نفتی گزارش کرد. [i]- Helmut Hillebrand

دیاتومه, شرکت پالایش نفت کرمانشاه, پساب, غربال‏گری