مجتبی محسنی - استادیار میکروبیولوژی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
سجاد فیروزیار - کارشناس ارشد میکروبیولوژی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

  مقدمه: سیانید ترکیبی سمی و بسیار خطرناک برای موجودات زنده است که به طور گسترده توسط بشر تولید شده و موجب آلودگی محیط زیست می‌شود. بهترین روش برای تجزیه سیانید موجود در پساب صنایع، تجزیه زیستی است. جداسازی باکتری‌های بومی تجزیه کننده سیانید از خاک آلوده و مطالعه توانایی آن‏ها در تجزیه سیانید، از اهداف این پژوهش بود‏‏.   مواد و روش‏‏ها: پس از جمع‌آوری نمونه‌های خاک، غنی‌سازی باکتری‌های تجزیه کننده سیانید در محیط کشت پایه حاوی نیم میلی‌مولار پتاسیم سیانید انجام شد. توانایی باکتری جدا شده در استفاده از سیانید به عنوان تنها منبع کربن و نیتروژن بررسی شد. تجزیه سیانید و تولید آمونیاک در محیط کشت توسط روش پیکریک‏اسید ونسلر، سنجیده شد. برای بررسی سمیت ترکیبات مختلف سیانیدی بر رشد باکتری، از روش حداقل غلظت مهارکنندگی رشد استفاده شد. همچنین، توانایی باکتری جداشده در استفاده از ترکیبات مختلف سیانیدی، بررسی شد. شناسایی باکتری جدا شده به کمک بررسی مشخصات ریخت‏شناسی، فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و نیز تحلیل‏ مولکولی، انجام شد.   نتایج: از خاک آلوده معدن طلا، باکتری با توانایی تجزیه سیانید به عنوان تنها منبع کرین و نیتروژن، جداسازی شد. این باکتری با عنوان جدایه MF1 نام ‏ گذاری شد. جدایه MF1 سیانید محیط رشد را در شرایط قلیایی، پس از 40 ساعت تجزیه کرد. همچنین، این جدایه توانایی تحمل بیش از هفت میلی‌مولار سیانید پتاسیم را داشت. نتایج نشان داد که کاهش غلظت سیانید با افزایش غلظت آمونیاک در محیط رشد و نیز رشد جدایه MF1 ، ارتباط مستقیم دارد. همچنین، باکتری جداشده، توانایی استفاده از ترکیبات مختلف سیانیدی به عنوان تنها منبع کربن و نیتروژن را نشان داد. نتایج بررسی مشخصات ریخت‏شناسی و فیزیولوژیکی جدایه MF1 ، نشان داد این باکتری به جنس سراشیا متعلق بود. بررسی توالی ژن 16S rDNA و رسم درخت فیلوژنی نیز نشان داد که جدایه MF1 دارای 99 درصد هومولوژی با سراشیا نماتودیفیلا بود.   بحث و نتیجه‏گیری: نتایج نشان داد باکتری جدا شده، گزینه مناسبی برای تجزیه زیستی سیانید در شرایط قلیایی است. این باکتری می‌تواند برای تجزیه سیانید از پساب صنایع و مکان‏های آلوده، معرفی شود.

تجزیه زیستی, سیانید, باکتریسراشیا, پساب