مقایسۀ ساختاری خطِّ نسخ ایرانی و خطِّ نسخ عثمانی (با تمرکز بر کتابت جز سیم قرآن مجید به خط احمد نیریزی و محمد شوقی افندی)
عنوان مقاله: مقایسۀ ساختاری خطِّ نسخ ایرانی و خطِّ نسخ عثمانی (با تمرکز بر کتابت جز سیم قرآن مجید به خط احمد نیریزی و محمد شوقی افندی)
شناسه ملی مقاله: JR_FHJA-1-1_004
منتشر شده در در سال 1399
شناسه ملی مقاله: JR_FHJA-1-1_004
منتشر شده در در سال 1399
مشخصات نویسندگان مقاله:
دلارام کاردارطهران - کارشناس ارشد ایرانشناسی، گرایش اصول نسخهشناسی، مرمت نسخههای خطی و نسخهآرایی
خلاصه مقاله:
دلارام کاردارطهران - کارشناس ارشد ایرانشناسی، گرایش اصول نسخهشناسی، مرمت نسخههای خطی و نسخهآرایی
بیان مسئله: از دیرباز تا کنون، خط نسخ در کنار خط کوفی و نستعلیق، سه خط اصلی در کتابت و هنر کتابآرایی در جهان اسلام به شمار میروند اما با مطالعۀ دقیق در حوزۀ سبکشناسی خط نسخ، تفاوتهایی در نوع کتابت این خط در کشورهای مختلف مشاهده میشود که نیازمند بررسی دقیق است. هدف مقاله: انجام این پژوهش به منظور ارائۀ شاخصهایی جهت شناخت نسخ ایرانی از عثمانی صورتگرفته تا علاقهمندان به هنر خوشنویسی و پژوهشگران توانایی تشخیص این دو سبک را از یکدیگر بیابند و همچنین میتوان هدف فرعی این پژوهش را کمک به نسخهشناسان دانست زیرا سبکشناسی این دو قلم، برای شناسایی محل و ادوار نسخههای فاقد تاریخ کتابت مفید است. سؤالات مقاله: 1. آیا شیوۀ نگارش خط نسخ در ایران و کشور عثمانی با یکدیگر متفاوت بوده است؟ 2. درصورتیکه شیوه نگارش خط نسخ در ایران و عثمانی، متفاوت باشد، تمایز میان آنها برای خوشنویسان و نسخهشناسان مبتدی دشوار است، پس چگونه میتوان این دو شیوه را از یکدیگر تشخیص داد؟ روش تحقیق: در این پژوهش که به شیوۀ کتابخانهای - تحلیلی صورت گرفته، نخست اطلاعاتی در خصوص خط نسخ و دو خوشنویس برجستۀ جهان اسلام احمد نیریزی و محمد شوقی افندی که اولی ایرانی و دومی عثمانی است، جمعآوریشده و سپس شیوۀ کتابت این دو هنرمند بزرگ در جز سیام قرآن به صورت دیجیتالی و به کمک نرمافزار مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفته است. نتیجهگیری: تجزیهوتحلیلهای صورتگرفته، نشان داد که نسخ رایج در ایران با عثمانی متفاوت بوده و به منظور تشخیص این دو شیوه، شاخصهایی از قبیل؛ بررسی شیب کرسی، مد و تشدید، اندازۀ اعراب، شیوۀ کتابت سکون، اندازۀ دندانهها، زاویۀ حروف عمودی نسبت به کرسی ارائه شده است.
کلمات کلیدی: خط نسخ, نسخ ایرانی, نسخ عثمانی, احمد نیریزی, محمد شوقی افندی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1145372/