مقایسه توان گیاه‌پالایی سرب از خاک آلوده توسط وتیور و کلم زینتی
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه مدیریت خاک و تولید پایدار، دوره: 10، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_EJSMS-10-2_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 372
نویسندگان
هیات علمی
گروه علوم و مهندسی خاک- دانشگاه فردوسی مشهد
گروه علوم خاک- دانشگاه فردوسی مشهد
گروه علوم خاک- دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
سابقه و هدف: آلودگی خاک از مهمترین آلودگی‌های محیط زیست، می‌باشد. سرب یکی از فلزات سنگین و آلاینده‌های مهم زیست بوم خشکی است. استفاده از گیاهان برای رفع آلودگی خاک یا گیاه پالایی، روشی مقرون به صرفه است. امروزه با توجه به افزایش آلودگی منابع خاک و مشکلات ناشی از آن، شناسایی گیاهان مفید در این زمینه ضروری به نظر می‌رسد. کارآیی گیاه وتیور و کلم زینتی در جذب سرب بررسی و مقایسه نشده است، بنابراین این پژوهش با هدف مقایسه میزان گیاه پالایی سرب توسط دو گیاه وتیور و کلم زینتی و معرفی گونه بهتر در این زمینه انجام شد. مواد و روش‌ها: آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل در شرایط گلخانه به اجرا درآمد. تیمارها شامل دو نوع گیاه وتیور (Vetiveria zizanioides ) و کلم زینتی (Brassica oleraceae ) و سه سطح آلودگی خاک به سرب شامل 50، 250 و 500 میلی گرم در کیلوگرم از منبع نیترات سرب، در سه تکرار بودند. پس از اندازه گیری سرب انباشته شده در خاک به روش DTPA ، سرب ریشه و اندام هوایی گیاهان، فاکتور انتقال (انتقال از ریشه به اندام هوایی) و فاکتور تجمع زیستی ریشه (انتقال از خاک به ریشه) نیز اندازه‌گیری شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم‌افزار JMP و مقایسه میانگین‌ها با روش LSD انجام شد. یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد در ریشه و خاک تاثیر نوع گیاه، سطوح آلودگی خاک و اثر متقابل این دو عامل بر میزان انباشت سرب در سطح یک درصد و در اندام هوایی تاثیر نوع گیاه و سطوح آلودگی خاک در سطح پنج درصد و اثر متقابل این دو عامل در سطح یک درصد معنی‌دار بود. بیشترین انباشت سرب در ریشه و اندام هوایی در تیمار وتیور با سطح آلودگی 250 میلی-گرم سرب بر کیلوگرم خاک اتفاق افتاد و بیشترین انباشت سرب خاک مربوط به تیمار کلم زینتی با سطح 500 میلی‌گرم سرب بر کیلوگرم خاک بود. وتیور در مقایسه با کلم زینتی میزان سرب را در ریشه و اندام هوایی خود به ترتیب 5/3 و 2/1 برابر بیشتر تجمع نمود و انباشت سرب در ریشه وتیور 4 برابر اندام هوایی این گیاه و در ریشه کلم زینتی 5/1 برابر اندام هوایی آن بود. در تمام سطوح آلودگی، فاکتور انتقال در هر دو گیاه ، کمتر از یک و فاکتور تجمع زیستی ریشه وتیور از کلم زینتی بیشتر بود. نتیجه‌گیری: با وجود توانایی هر دو گیاه در انباشت سرب در ریشه و اندام هوایی خود، وتیور عملکرد بهتری در جذب سرب و کاهش غلظت سرب خاک داشت بنابراین کاربرد آن برای اهداف گیاه پالایی توصیه می‌شود.کلیدواژه ها
آلودگی خاک, فاکتور انتقال, گیاه پالاییاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.