سیدمحمدجواد گرجی - دانش آموخته کارشناسی ارشد جامعه شناسی

امروزه مساله بی تفاوتی اجتماعی به عنوان یکی از چالش های مهم مدیریت شهرهاست به گونه ای که زمینه سازمسائل عمیق در حوزه انسجام اجتماعی شده است . بدین لحاظ علم جامعه شناسی با طراحی مفاهیمی چون گرایش ، زمینهساز تولید نظریاتی برای توصیف و تبیین مقادیر این متغیر شده اند . این پژوهش به دنبال تبیین عوامل موثر بر گرایششهروندان منطقه سه شهرداری مشهد می باشد . روش تحقیق ، پیمایشی بوده که با استفاده از پرسشنامه و با نمونه آماریشامل 330 نفر از شهروندان ساکن در منطقه سه شهرداری مشهد به اجرا درآمده است . چهارچوب نظری بر پایه دو نظریهبنا شده است : نظریه فیش باین – آیزن و نظریه سرمایه بوردیو . نظریه اول گرایش را در نتیجه چهار عامل می داند : ارزیابیفایده ، انتظار فایده ، انتظارات دیگران و ارزیابی انتظارات دیگران . نظریه بوردیو نیز تاکید اساسی خود را بر نقش سرمایههای افراد در کنش متقابل قرار میدهد . یافته ها در دو بخش یافته های توصیفی و یافته های تبیینی ارائه و پس از استنباطآماری و تحلیل چند متغیره نشان داده شد که مهمترین متغیر تبیین کننده گرایش به مشارکت ، هنجار ذهنی پاسخگویانبه همراه سرمایه اجتماعی آنهاست . همچنین علیرغم نظریات ، نقش سرمایه فرهنگی و سرمایه اقتصادی در میزان گرایشاثبات نشد . در مجموع از شش فرضیه پژوهش ، فرضیاتی که مبتنی بر تاثیر مثبت سرمایه های فرهنگی و اقتصادی برگرایش بودند رد و فرضیاتی که مبتنی بر تاثیر مثبت انتظارات دیگران بر گرایش بودند ، پذیرفته شدند. نتایج تحلیل مسیرنشان داد که متغیر هنجار ذهنی عمده ترین تاثیر خود را از طریق تاثیرگذاری بر ارزیابی انتظارات دیگران انجام دهد.همچنین تاثیر متغیرهای سن ، جنس ، مدرک تحصیلی و میزان اقامت در محله و شهر ، نیز بررسی اما تاثیر آنها بر گرایشاثبات نشد . همچنین مسیر تاثیر سرمایه اقتصادی بر گرایش منفی و تا حدودی معنادار بود. در نتیجه مدیران شهری برایارتقاء سطح مشارکت در شهر ، نیازی به تدوین فرمول های خارق العاده ندارند بلکه با گسترش نظارت همگانی و روحیهمطالبه گری در شهروندان ، میتوانند با سهولت بیشتری به این هدف دست یازند.

گرایش ، مشارکت ، سرمایه ، هنجار ذهنی ، شهروند